صفحه ۵۴۵

حقوقی یا مقامات رسمی تصریحا یا تلویحا نسبت دهد اعم از این که از طریق مزبور به نحوی از انحا ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا هفتاد و چهار ضربه محکوم شود.

سؤال 1 - ضرر چیست و مصادیق آن کدام است ؟

سؤال 2 - آیا تشویش اذهان عمومی حکم فقهی و شرعی دارد؟ تعیین مصداق آن به عهده کیست ؟

سؤال 3 - تشویش اذهان مقامات رسمی در اسلام و از نظر فقه چه حکمی دارد؟ تعیین مصداق آن به عهده کیست ؟

سؤال 4 - در صورتی که ضرری (چه مادی، چه معنوی) متوجه شخص حقوقی یا حقیقی نشده باشد، آیا باز هم جرم محسوب می‎شود که مجازات داشته باشد؟

جواب 1 - اضرار به معنای ایجاد خسارت و نقص در جان یا مال یا آبروی انسان است؛ مثل این که به او اهانت کنند یا نسبت دروغ یا خلاف بدهند و به شخصیت اجتماعی او لطمه وارد نمایند.

جواب 2 و 3 و 4 - صرف تشویش اذهان از عناوین محرم شرعی و دارای کیفر نیست؛ بلکه اگر مصداق یکی از عناوین محرم مانند تضییع حقوق دیگران قرار گیرد حرام است و حاکم شرع واجدشرایط در صورت احراز آن با بینه و یا اقرار متهم در محیط آزاد - و در مورد اضرار به غیر، احراز داشتن قصد اضرار به غیر، که قهرا جز اقرار راهی وجود ندارد - می‎تواند در حد معقول و متناسب با گناه تعزیر نماید. و در صورتی که متهم ادعای غیرعمدی یا عدم آگاهی از حرمت آن را نمود، و یا مدعی شد که نسبت مربوطه به نظر او صدق و مطابق با حقیقت و واقعیت بوده، تعزیر او جایز نیست؛ زیرا "الحدود تدراء بالشبهات". بلی اگر عمل او موجب خسارت و ضرر مادی یا معنوی بر شخص حقوقی یا حقیقی شده باشد باید به هر حال جبران نماید.

ناوبری کتاب