صفحه ۵۳۴

نباشد. و در این گونه موارد نیز نهایت حقی که می‎توان سلب نمود، همان آزاد بودن متهم در مدت کشف جرم به خاطر عدم فرار می‎باشد؛ اما سایر حقوق فردی و اجتماعی مربوط به مال و عرض و اهل و خانواده، یا کار و شغل و سایر امورات متهم و حتی حضور در نمازجمعه - مطابق روایات - باید کاملا مراعات شود.

و رعایت تمام حقوق زندانی - به جز حق آزادی - اختصاص به نوع سوم زندان (اکتشافی) ندارد؛ بلکه در زندان به عنوان حد یا تعزیر نیز جاری می‎شود. و مقصود از حقوق اجتماعی تمام حقوقی است که هر اجتماع - برحسب زمانهای مختلف - به افراد جامعه خود می‎دهد؛ همچون حق ملاقات با خانواده و دوستان، ادامه کسب و کار و تنظیم امور مربوط به آن، تعلیم و تعلم، گرفتن وکیل برای هر امری و از جمله دفاع از خود، حفظ بهداشت و سلامت جسم و جان خود و نظایر اینها.

و از جمله حقوق مهم زندانی - اعم از زندان اکتشافی یا زندان به عنوان حد و تعزیر - حفظ حیثیت و آبروی اوست که در شرع مقدس نسبت به آن تأکید زیاد شده است.

از حضرت امام صادق (ع) روایت شده که فرمودند: "کسی که علیه انسان مؤمنی چیزی را نقل کند و هدف او این باشد که به واسطه آن خبر او را تضعیف نموده و آبرویش را بریزد و در نزد مردم بی اعتبار ساخته و از چشم مردم بیندازد، خداوند چنین کسی را از ولایت خود خارج ساخته و به سوی ولایت شیطان رهسپار می‎سازد، و شیطان هم او را تحت ولایت خود نمی پذیرد."وسائل الشیعه، کتاب الحج، ج 1، باب 157، حدیث 2.

حفظ حیثیت و کرامت انسانی منحصر به مسلمان و مؤمن نیست، بلکه در آیات و روایات معصومین (ع) نسبت به حفظ آبرو و حیثیت همه انسانها حتی غیرمسلمانان تأکید شده، و علاوه بر آن به نیکی کردن و عدالت با آنان ترغیب و توصیه شده است: (لاینهاکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم أن تبروهم و تقسطوا الیهم، ان الله یحب المقسطین )سوره ممتحنه (60): آیه 8. (خداوند شما را از نیکی و عدالت درباره مخالفان خود که با شما نجنگیدند و از شهر و دیارتان اخراج نکردند، نهی نمی کند؛ همانا خداوند دادگران را دوست می‎دارد.)

ناوبری کتاب