صفحه ۵۲۴

هیأت را ملاک قضاوت خود قرار دهند، تا هم حق افراد در معرض تضییع واقع نشود، و هم حقوق جامعه مورد توجه قرار گیرد. مشروح این مسأله در جزوه فوق الذکر آمده است؛ مراجعه شود.

حد بغی

(سؤال 2505) مفاد شرعی موضوع و حکم "بغی" چیست ؟ آیا در شریعت اسلام برای "باغی" حد شرعی یا تعزیر به تشخیص حاکم شرع پیش بینی شده است ؟ و آیا خروج مسلحانه علیه "حاکمیت به حق" در مفهوم شرعی "بغی" ملاحظه شده است ؟

جواب: "بغی" در لغت به معنای طلب تواءم با خروج از حد اعتدال، برتری طلبی، تفوق جویی و ظلم و ستم ذکر شده است؛ ولی در اصطلاح قرآن به معنای تجاوز و برتری طلبی با قدرت و درگیری مسلحانه آمده است. ریشه اصلی مسأله بغی از آیه 9 سوره حجرات اخذ شده است: (و ان طائفتان من المؤمنین اقتتلوا فأصلحوا بینهما فان بغت احدیهما علی الاخری فقاتلوا التی تبغی حتی تفیی الی أمر الله) (هر گاه دو دسته از مردم مؤمن با یکدیگر به قتال پرداختند، آنان را اصلاح دهید؛ پس اگر دسته ای بر دسته دیگر یورش نمود با آنها بجنگید تا به دستور خداوند باز گردند.)

"بغی" در آیه فوق به درگیری مسلحانه بین دو طائفه از مؤمنین اطلاق شده، لذا جلوگیری از بغی نیز با قدرت سلاح پیش بینی شده است. شأن نزول آیه نیز قتال و درگیری بین دو طائفه (اوس و خزرج یا غیر اینها) بوده است.

اما در تعبیرات فقها "بغی" به خروج از اطاعت "امام معصوم" یا "امام عادل" تفسیر شده است، و در بعضی تعبیرات لفظ "امام" به صورت مطلق آمده است. و در معنای "خروج" نیز بروز و قیام برای قتال و درگیری مسلحانه تصریح شده است. و چون مفاد آیه "بغی" عام می‎باشد و شامل تمام مواردی است که جمعی از مؤمنین در برابر جمعی دیگر از آنان دست به قیام مسلحانه بزنند، لذا بحث در مورد این که مقصود از بغی، خروج بر امام معصوم است یا مطلق امام عادل بی فایده است. و خروج بر امام معصوم یا عادل یکی از مصادیق بغی می‎باشد. ضمنا از آیه "بغی" و نیز روایات مربوط

ناوبری کتاب