حد محاربه
(سؤال 2502) آیا برای تحقق موضوع حد شرعی "محاربه" اقدام مسلحانه در سلب امنیت مردم معتبر است، یا محاربه اعم از آن است ؟
جواب: در عنوان "محارب" - بنابر آنچه در روایات اهل بیت (ع) و فتاوای فقها تصریح شده - داشتن سلاح قید شده است، از جمله: در صحیحه محمدبن مسلم از امام باقر(ع) چنین آمده است: "من شهر السلاح فی مصر من الامصار فعقر اقتص منه و نفی من البلد، و من شهر السلاح فی مصر من الامصار و ضرب و عقر و اخذ المال و لم یقتل فهو محارب."وسائل الشیعة، ج 18، ص 532. (هر کس در شهری یا محلی سلاح کشید و دیگران را زخمی یا ناقص العضو نمود مورد قصاص واقع میشود. و هر کس سلاح کشید و کسی را مورد ضرب و شتم و جراحت یا نقص عضو قرار داد و مال او را گرفت ولی او را نکشت، او محارب است.)
محقق در کتاب حدود شرایع فرموده است: "محارب کسی است که سلاح برکشد برای ترساندن مردم، خواه در شب باشد یا روز، و یا در خشکی باشد یا در آب، و در شهر باشد یا غیر آن."شرایع، ص 958. به علاوه کلمه "محاربه" از حرب مأخوذ است، و حرب و جنگ معمولا با سلاح انجام میشود.
علاوه بر عنوان "سلاح" در بسیاری از روایات و فتاوای فقها عنوان "اخافة الناس" نیز مشاهده میشود؛ بلکه میتوان گفت "قصد اخافة" نیز باید احراز گردد. بنابراین محارب به کسی اطلاق میگردد که به قصد ترساندن مردم و با به کارگیری اسلحه، آرامش و آزادی و امنیت عمومی را سلب نماید. و اگر هر یک از سه عنوان یادشده احراز نگردد عنوان محارب صدق نخواهد کرد؛ یعنی اگر سلاح در کار نیست، یا سلاح اظهار شود ولی در حد اخافه نیست، یا خوف محقق شود ولی قصد آن احراز نشود، نمی توان محاربه را به کسی نسبت داد.
و به نظر میرسد عنوان "سلاح" فی نفسه موضوعیت نداشته باشد، بلکه اشاره به ابزار نیرو و قدرتی است که موجب ترساندن مردم میشود. بنابراین شامل سلاحهای غیر آهنی و آتشی نیز میشود، و حتی شامل آتش زدن خانه و کاشانه مردم نیز میشود؛ چنانکه در خبر سکونی آمده است وسائل الشیعه، ج 18، ص 538. مشروح این مسأله با اشاره به ادله آن در جزوه ای مستقل چاپ و منتشر شده است.
.jpg)
