صفحه ۴۹۸

(سؤال 2467) استفاده از نوار ضبط صوت و فیلم با توجه به امکان مونتاژ و ایجاد تغییر در آن تا چه حد می‎تواند دلیل اثبات دعوا باشد.

جواب: نوار ضبط صوت و فیلم دلیل شرعی برای اثبات دعوا نیست؛ ولی می‎تواند مؤید باشد.

(سؤال 2468) در صورت تعارض مفاد اسناد با شهادت شهود و یا دیگر ادله، کدام دلیل معتبر است ؟

جواب: مفاد اسناد اگر موجب علم نشود نمی تواند دلیل باشد. برخلاف شهادت که اگر طبق ضوابط شرعی باشد معتبر می‎باشد و حصول علم شرط نیست. البته علم قاضی نیز در همه موارد حجت نیست؛ به خصوص در امور اخلاقی.

(سؤال 2469) با توجه به این که اسناد رسمی مبنای قسمت اعظم نظام حقوقی و معیشتی جامعه می‎باشد و احتمال جعل و تزویر در آنها ضعیف است، با این حال آیا قاضی شرع می‎تواند در حکم خود به آنها اعتماد و استناد نموده و حکم صادر نماید؟

جواب: در عین حال که در اسناد رسمی تزویر کمتر از اسناد عادی می‎باشد، اگر کسی ادعای تزویر و جعل کند قاضی شرع موظف به تحقیق و رسیدگی می‎باشد؛ و مجرد رسمی بودن سند موجب آن نمی باشد که ادعای مدعی تزویر و جعل به طور کلی غیر مسموع تلقی شود. بلی اگر در موردی برای قاضی شرع علم به کذب مدعی حاصل شود، ادعای مدعی بدون اثر می‎باشد؛ ولی جواز عمل قاضی به علم خود محل خلاف است.

قضاوت بر اساس اقرار

(سؤال 2470) در قضای اسلامی شرایط صحت اعتراف چیست ؟ آیا اقرار کسی نسبت به دیگری نافذ است ؟ اقرار فرد نسبت به خود دارای چه شرایطی است ؟

جواب: اقرار بر دو گونه است: یکی برای ثبوت جرم و دیگری برای کشف امر مجهول، در مورد اول باید گفت: یکی از راه های ثبوت جرم اقرار متهم علیه خودش می‎باشد؛ ولی اقرار شرایطی دارد، و از جمله این که در حالت طبیعی و عادی و آزادی کامل و بدون اکراه و تهدید باشد.

ناوبری کتاب