آیت‌الله منتظری

مسائل مجهول المالک

(سؤال 2390) اخیرا مقداری وسایل از قبیل رادیو، ضبط، تلویزیون، چادر و نظایر آنها را تحت عنوان کالاهای متروکه (اموال بدون صاحب در گمرک و یا مصادره شده از قاچاقچیان) با اخذ پول بین پرسنل اداره ما تقسیم و به فروش می‎رسانند؛ استدعا داریم نظرتان را در مورد شرعی بودن این عمل و جواز استفاده از این کالاها مرقوم فرمایید.

جواب: اگر مالکین شرعی آنها به هیچ وجه امکان شناسایی نداشته باشند، مانند سایر چیزهای مجهول المالک باید با اجازه مجتهد جامع الشرایط به نیازمندان داده شود.

(سؤال 2391) آیا خرید اماکن و منازل مصادره شده و تصرف در آنها که با گذشت زمان یا به دلایل دیگر در صحت مصادره و شرعی بودن آن شک پیدا شده درست است ؟ و آیا مشمول قاعده کلی: "حمل فعل مسلمان بر صحت" نمی باشد؟ و آیا در صورت مجهول بودن مالک آنها و عدم امکان شناسایی او با کسب اجازه از مراجع تقلید می‎توان در آنها تصرف نمود؟ و اجرت استفاده از آنها به چه کسی و به چه مصرفی باید برسد؟ جواب:الف - در فرض سؤال که شک در صحت آن هست نه یقین به ناحق بودن آن، حمل بر صحت می‎شود.

ب - مجهول المالک باید بعد از یأس از پیداشدن مالک آن با اجازه حاکم شرع جامع الشرایط به مستحق شرعی داده شود.

(سؤال 2392) اموالی که از طریق نیروی انتظامی از دست سارقین و یا به گونه گمشده کشف می‎شود، پس از گذشت شش ماه در سه نوبت، مراتب در روزنامه محلی آگهی می‎گردد و چنانچه کسی برای دریافت آنها مراجعه نکند، بدون صاحب تشخیص داده می‎شوند و بنابه خواسته دادگستری در معرض حراج قرار می‎گیرند و وجوه حاصله به