آیت‌الله منتظری

مسائل غصب

(سؤال 2383) شخصی اظهار می‎دارد که منزل یکی از اقوامش که وی در آنجا قصد سکونت داشته احتیاج به تعمیر پیدا می‎کند و پس از تعمیر معمار مربوطه مبلغ زیادی را طلب می‎کند که به نظر صاحب منزل اجحاف بوده است، ولی سرانجام آن مبلغ را می‎پردازد بجز درصد ناچیزی از آن را (شاید حدود پنج درصد) که معمار مربوطه نیز دیگر سراغ آن نمی آید؛ حال نماز و عبادات شخصی که پس از تعمیر منزل در آن منزل سکونت داشته حکم نماز در محل غصبی را دارد یا خیر؟ در صورتی که به اعتقاد او در آن زمان، این مبلغ اجحاف بود و لذا اعتقادی به غصبی بودن محل نداشته، حکم مسأله چه صورت خواهد داشت ؟ بویژه این که ساکن منزل خود طرف حساب نبوده است.

جواب: تعمیر ساختمان اگر به کف ساختمان ارتباط نداشته باشد - مثلا موزاییک کف اطاق جزو تعمیر نباشد - هر چند اجرت تعمیر و ابزار آن هم غصب شده باشد، موجب بطلان نماز نمی شود؛ چون تصرف در غصب نیست، و بسا نیامدن معمار سراغ بقیه، حکایت از رضایت او کند. و اگر از اول مقدار اجرت تعیین نشده، معمار بیش از اجرة المثل و ارزش کار خود را طلبکار نیست.

(سؤال 2384) در فرض بالا چنانچه غصب بودن آن محل را بپذیریم، با توجه به این که ساکن آن منزل مالک و طرف حساب نبوده و در زمان سکونت اعتقادی هم به غصبی بودن آن نداشته، آیا نماز و روزه های او دچار مشکل می‎شود؟ و در صورت وجود اشکال چنانچه هم اکنون رضایت معمار مربوطه حاصل شود آیا رفع اشکال می‎شود؟

جواب: اگر با اعتقاد به غصبیت نماز خوانده صحت نمازهایش محل اشکال است و رضایت بعد مصحح گذشته ها نمی شود.