صفحه ۴۴۲

طبقات قوی بدون ترس و لکنت زبان استیفاء نمایند هرگز منزه و رستگار نخواهد شد.)"

سیزدهم - حقوق مدنی و اجتماعی. همه افراد جامعه برخوردار از این حق می‎باشند؛ خواه مسلمان یا غیرمسلمان، و خواه شیعه و غیرشیعه، و خواه موافق و مخالف سیاسی.

آری، بنابر آنچه در روایات معتبره بیان شده است فرد متهم به قتل، برای اکتشاف به مدت شش روز در معرض سلب آزادی قرار می‎گیرد. همچنین بدهکاری که عمدا و بدون عذر ادای دین خود را به تأخیر انداخته است ممکن است تحت شرایطی در معرض سلب آزادی قرار گیرد. در هر حال برای سلب سایر حقوق آنها مجوزی وجود ندارد.

در مورد مخالف سیاسی از آنجا که هیچ یک از عناوین جرم بر او منطبق نمی باشد طبعا هیچ حقی از حقوق او شرعا سلب نمی شود. بنابراین برای اثبات حقوق اجتماعی وی نیازی به اقامه دلیل نداریم، بلکه سلب هر یک از حقوق او احتیاج به مجوز شرعی و دلیل دارد. در کتاب مصنف ابن ابی شیبه مصنف ابن ابی شیبه، ج 15، ص 327. از کثیربن نمر نقل شده که: روزی در نماز جمعه علی (ع) بودم و ایشان مشغول خطابه بود، ناگهان مردی - از خوارج - وارد شد و گفت: "لا حکم الا لله"؛ (یعنی هیچ کس جز خدا حق حکومت ندارد.) سپس دیگری آمد و همین شعار را اعلام نمود، آنگاه عده ای دیگر از اطراف مسجد همین شعار را فریاد زدند؛ در این هنگام حضرت به آنان اشاره نمودند که بنشینید، و فرمودند: "آری، من هم می‎گویم: لا حکم الا لله، و لکن این کلمه حقی است که از آن باطل طلب می‎شود، من در انتظار حکم خدا درباره شما هستم؛ اکنون شما بر من تا زمانی که با ما و در میان ما هستید سه حق دارید: حق استفاده از مساجد خدا، حق استفاده از بیت المال، و تا زمانی که اقدام مسلحانه نکنید با شما نمی جنگم." و سپس خطبه را ادامه داد.

ناوبری کتاب