آیت‌الله منتظری

به دست گرفته و با آن حضرت جنگیدند، هیچ گاه به عنوان منافق یا مشرک یاد نمی کرد؛ بلکه می‎فرمود: اینان برادران ما هستند که بر ما یورش مسلحانه آورده اند."وسائل الشیعة، ج 11، ص 62.

هنگامی که حضرت امیر(ع) حیثیت خوارج را - که علیه حکومت به حق آن حضرت اقدام مسلحانه کردند - مراعات می‎نمودند، وضعیت مخالفان و منتقدان سیاسی به طریق اولی روشن می‎شود.

در رابطه با لزوم حفظ آبرو و کرامت انسانها روایات زیادی از معصومین (ع) نقل شده است که می‎توان به کتاب دارسات فی ولایة الفقیه (ج 2، ص 539 به بعد) مراجعه نمود.

هفتم - حق مصونیت جان، آبرو، مال و شغل همه شهروندان حتی مخالفان سیاسی.

از ادله امر به معروف و نهی از منکر به خوبی استفاده می‎شود که وظیفه همه افراد برخورد با فساد و منکر - بویژه ریشه های آنها از راه های معقول و مؤثر و با توجه به مراتب آن - می‎باشد؛ خواه آنها توسط افراد انجام شود یا توسط دستگاه های حاکمیت. انجام این وظیفه بدون داشتن مصونیت متصدی آن و استیفای حقوقی که در انجام وظیفه نقش دارد امکان ندارد. سنت حضرت امیر(ع) در برخورد با مخالفان سیاسی خود - همچون اصحاب جمل و صفین و خوارج - تأمین حقوق آنان بود. عدم قطع حقوق خوارج از بیت المال، و منع از مقابله به مثل یاران آن حضرت با لشگریان معاویه در قطع آب از آنان، دو نمونه بارز است. و زمانی که بعضی لشگریان معاویه توسط برخی از یاران آن حضرت مورد سب قرار گرفتند، آن حضرت با ناراحتی فرمودند: "انی اکره لکم أن تکونوا سبابین... و لکنکم لو وصفتم اعمالهم... و قلتم مکان سبکم ایاهم: اللهم احقن دمائنا و دمائهم و اصلح ذات بیننا و بینهم..."نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 206. (همانا من کراهت دارم که شما آنان را سب کنید،... و لکن اگر ضمن توصیف کارهای آنان دعا می‎کردید و از خدا می‎خواستید که خون آنها و شما را حفظ کرده و اختلاف میان ما و ایشان را اصلاح کند، قطعا بهتر بود...)

آن حضرت به آنها سفارش فرمود که به جای سب و لعن، آنان را دعا نمایند.