آیت‌الله منتظری

(سؤال 1044) من به عنوان یک مسلمان از شما که مرجع تقلید من هستید سؤال می‎کنم که چرا این قدر در قرآن ضد و نقیض وجود دارد؟ برای مثال در آیه 25 سوره انعام آمده است: (و جعلنا علی قلوبهم اکنة ان یفقهوه...) که معنای آن می‎شود: "و بر قلب آنان پرده کشیدیم تا فروغ ایمان بر آنان نتابد و در گوش آنان سنگینی گذاشته ایم که کلمات حق را نشنوند..." و به آنها وعده عذاب الیم را می‎دهد؛ پس چگونه است که خداوند خودش چشم و دل و گوش مردم را می‎بندد و بعد آنها را به عذاب می‎رساند؟ و امثال این آیه ها بسیار در قرآن وجود دارد، مثل سوره سجده، آیه 13 و 14 و سوره یونس و...؛ لطفا این مطالب را برای بنده روشن فرمایید.

جواب: جواب تفصیلی در نامه مختصر نمی گنجد ولی نکته هایی را اجمالا یادآور می‎شوم:

1 - انسان بالفطرة دارای اختیار و اراده است و کارهای او با اختیار و اراده خود او انجام می‎شود.

2 - همه نظام وجود و پدیده های هستی از بزرگ و کوچک و عالی و دانی و از جمله انسان و کارهای خوب و بد او به خدای بزرگ منتهی می‎شود و او خالق همه ماسوی الله می‎باشد، هر چند کارهای انسان از مجرای اختیار و اراده او به خداوند نسبت داده می‎شود.

3 - کفر و ایمان دو عمل است که انسان با اختیار و اراده یکی از آنها را انتخاب می‎کند، ایمان به معنای التزام قلبی و پایبندی اخلاقی و عملی به چیزی است که مورد یقین است؛ و کفر در مقابل آن می‎باشد، یعنی پرده پوشی و عدم التزام به آن.

4 - همه کارهای اختیاری انسان - و از جمله کفر و ایمان او - از آن جهت که جزء نظام هستی و پدیده ممکن الوجود می‎باشند به خداوند منسوب می‎باشد، و از آن جهت که به اختیار و اراده انسان پدید می‎آیند به خود انسان منسوب می‎باشند؛ البته در عرض هم نیستند بلکه در طول یکدیگرند.

5 - انسان چه بسا به خاطر عوامل و انگیزه هایی آنچه را با عقل و فطرت خویش درک می‎کند انکار می‎نماید و به آن کفر می‎ورزد؛ یکی از این عوامل عناد و لجاجت است. اصطلاح "کفر" در قرآن کریم معمولا به همین منظور است، یعنی کسانی با