آیت‌الله منتظری

براین اساس حاضر نشد نسبت به ابن زیاد در منزل هانی این عمل را انجام دهد.

ج 2 - هدف، وسیله را توجیه نمی کند و جایز نیست برای پیشرفت هدفی از مقدمات حرام استفاده نمود، مگر موارد تزاحم اهم و مهم که آن هم باید توسط کارشناسان متدین ضابطه مند گردد، وگرنه موجب هرج و مرج خواهد شد.

ج 3 - اگر کسانی از دین سوءاستفاده کنند، باید با حفظ موازین شرعی و محترمانه و نه مغرضانه آنان را ارشاد و راهنمایی نمود.

(سؤال 2096) گفته می‎شود بعضی از احکام اسلام با عرف امروزی تطابق ندارد؛ به طور مثال گویا اسلام در مورد برده داری احکامی دارد که برده داری را مجاز می‎کند. اگر چنین است خواهشمندم توضیح فرمایید.

جواب: برده داری یکی از هنجارهای تاریخ بشریت بوده است. و اسلام در مقطعی ظهور نمود که برده داری یکی از عادات ریشه دار اقوام و ملل به خصوص در جنگها بود. در جنگهایی که بر اسلام تحمیل می‎شد نیز بسیاری از مسلمانان به بردگی گرفته می‎شدند، و اسلام راهی جز عمل متقابل نداشت. درست است که تغییر هنجارهای غلط و ظالمانه از اهداف مهم اسلام بود، ولی هنجارهای تاریخی و ریشه دار با بخشنامه و دستور یا خشونت و تندی تغییر نخواهد کرد؛ بلکه باید به تدریج و طی برنامه های تربیتی و فرهنگی و تقویت آگاهی اجتماعی، این گونه هنجارها اصلاح شود.

و به علاوه در جایی که رها کردن اسرای جنگی موجب تجمع و یورش مجدد آنان می‎شود و کشتن آنان نیز سزاوار نیست، چاره ای جز پخش و هضم آنان در جامعه مسلمین وجود ندارد تا به تدریج به تربیت اسلامی تربیت شوند، و سپس با تشریع برنامه هایی وسیله آزادی آنان فراهم گردد. و با مراجعه به ابواب فقه اسلام ابعاد این مطلب به خوبی روشن می‎شود که اسلام تا چه اندازه تلاش کرده است سیستم برده برداری لغو و بردگان از نظر انسانی مساوی با دیگران باشند. در اسلام علاوه بر تشویق و بیان ثواب و اجر معنوی برای آزادنمودن بندگان و مراعات حقوق انسانی