خیار تدلیس
(سؤال 1906) کسی تابلویی را که اثر نقاشی فردی معمولی است به عنوان اثر فرد مشهوری فروخته و خریدار بعد از معامله متوجه شده است؛ آیا معامله باطل است یا فقط خیار تدلیس برای خریدار ایجاد میشود؟
جواب: در فرض سؤال اصل صحت معامله محل اشکال است؛ و بر فرض صحت آن، خریدار اختیار فسخ دارد.
خیار تبعض صفقه
(سؤال 1907) شخصی ملکی را با قید متراژ معین خریداری نموده است ولی در زمان تحویل ملک و تنظیم سند رسمی متوجه شده که متراژ واقعی ملک از مقدار تعیین شده قبلی که مورد توافق خریدار و فروشنده و مورد بیع بوده کمتر میباشد. آیا در این صورت خریدار حق مطالبه وجه اضافی پرداخت شده بابت مقدار کسری را دارد؟ یا این که منحصرا حق فسخ دارد و حق مطالبه وجه اضافی پرداخت شده را ندارد؟ توضیحا این که خریدار مایل به فسخ بیع نمی باشد. در ضمن چنانچه در مسأله فوق در هنگام انعقاد و وقوع بیع بخشی از ثمن معامله پرداخت و الباقی آن با توافق طرفین به زمان آتی (تنظیم سند رسمی) موکول شده باشد و در این فاصله یعنی قبل از پرداخت بقیه آن خریدار متوجه کسری مقدار مبیع گردیده باشد، آیا در مسأله فوق حق خریدار بر کاهش میزان بقیه دین برقرار است یا این که منحصرا حق فسخ دارد و لاغیر؟
جواب: مسأله دارای شقوق متفاوت است و فتاوای فقها نیز در آن مختلف است:
1 - عقد روی زمین خاص مقید به متراژ خاص واقع شده باشد، به گونه ای که اگر با این متراژ نباشد اصلا راضی به معامله نیستند؛ در این صورت با انکشاف خلاف، معامله باطل است و محتاج به رضایت و عقد جدید میباشد.
2 - عقد روی زمین مشخصی به مبلغ معین واقع شده باشد و در ضمن عقد شرط نمایند که متراژ آن مثلا هزار متر باشد؛ در این صورت اگر معلوم شد متراژ آن کمتر