آیت‌الله منتظری

مواردی که می‎توان معامله را به هم زد

خیار عیب

(سؤال 1904) کسی قطعه زمینی را خریده و سپس به دیگری فروخته و او نیز به شخص سوم و فرد سوم به نفر چهارم، آنگاه پس از مراجعه به شهرداری معلوم شده که زمین در طرح توسعه شهر است و خیابان می‎شود، در حالی که نفر دوم و سوم هیچ گونه اطلاعی از آن نداشته اند؛ و معامله نیز قطعی بوده است. حال آیا نفر چهارم حق فسخ معامله را دارد؟

جواب: در طرح واقع شدن مورد معامله عیب محسوب می‎شود؛ بنابراین اگر بعد از آخرین معامله در طرح واقع شده باشد، ضرر متوجه به آخرین خریدار است و هیچ کدام حق فسخ و گرفتن تفاوت قیمت را ندارند؛ و اگر قبل از معامله اخیر و بعد از معامله دوم در طرح واقع شده باشد و خریدار بدون اطلاع اقدام به معامله کرده است، فقط آخرین خریدار حق فسخ دارد؛ و اگر قبل از معامله دوم در طرح بوده، چون خریدار مورد معامله را فروخته است بعید نیست حق فسخ او ساقط شده باشد، ولی حق گرفتن تفاوت قیمت را دارد؛ و اگر قبل از معامله اول در طرح بوده همین حکم جاری می‎باشد، یعنی خریدار اول در صورتی که بدون اطلاع اقدام به معامله کرده باشد حق گرفتن تفاوت قیمت را از فروشنده اول دارد. و در صورت اختلاف موضوعی به محکمه شرعی مراجعه شود.

خیار فسخ

(سؤال 1905) کسی زمینی را با حق خیار فسخ فروخته یا خریده و قبل از اعمال حق خیار فوت کرده است؛ آیا این حق به زوجه او نیز می‎رسد؟

جواب: ارث بردن زوجه از حق خیار نسبت به زمینی که از آن ارث نمی برد محل اشکال است.