صفحه ۱۷۵

جواب: لازمه قول مشهور که: "اگر کافر ذمی زمینی را از مسلمان بخرد خمس دارد" این است که اگر مورد معامله زمین باشد و مورث خمس آن را ادا نکرده باشد باید وارث خمس آن را به مجتهد جامع الشرایط بپردازد؛ و اگر نپردازد در صورت امکان باید مجتهد جامع الشرایط به اجبار خمس آن را بگیرد. ولی اصل مسأله به نظر اینجانب محل اشکال است و تفصیل آن در توضیح المسائل مسأله «1721» به بعد مذکور است؛ و حکم صورتی که فقط وارث مسلمان باشد نیز همین است.

خمس سهام شرکتها و اوراق مشارکت

(سؤال 1500) در مورد خمس سهام شرکتهای سهامی و اوراق مشارکت سازمانهای دولتی با توجه به نکات ذیل مستدعی است نظر شریفتان را مرقوم فرمایید:

اول: این که اکثر کسانی که اقدام به خرید سهام شرکتها و پروژه ها می‎کنند افرادی با بضاعت مالی کم یا متوسط هستند و از آن برای کمکی برای امرار معاش خود بهره می‎جویند. حال اگر قرار باشد از این سرمایه خمس پرداخته شود مرز آن به حدی می‎رسد که احتمالا قابلیت سرمایه گذاری خود را از دست می‎دهند و کارآیی قبلی را برای فرد مذکور نخواهد داشت. ضمن این که اوراق مشارکت که از طرف دولت پخش می‎گردد نیز درآمد ثابت و ناچیزی دربر خواهد داشت.

توجه به این امر که تشکیل سرمایه های بزرگ در کشور از طریق جذب این سرمایه های جزء امکان پذیر خواهد بود نیز بر این مسأله اضافه می‎شود.

دوم: این که میزان سودآوری این گونه شرکتها (بویژه شرکتهای سهامی عام) با توجه به اوضاع اقتصادی - اجتماعی کشور در نهایت بین بیست تا سی درصد بوده، مخصوصا اوراق مشارکت با درآمد ثابت معمولا بیست درصد می‎باشد؛ ولی با توجه به نرخ تورم طی دو دهه گذشته بر کشور درمی یابیم که حداقل آن بالاتر از بیست درصد بوده و سهامداران در حقیقت با دریافت این سود حدودا ارزش سرمایه خود را حفظ نموده اند و در بعضی موارد (تورم سی تا چهل درصد) حتی ارزش واقعی سرمایه گذاری کم شده است.

ناوبری کتاب