آیت‌الله منتظری

(سؤال 1354) در لندن امروز را همه مسلمانان از کشورهای گوناگون جهان عید فطر گرفتند غیر از ایرانیان. چرا روحانیت تاکنون نتوانسته این مسأله ساده را حل نماید؟ فرزندان ما می‎گویند: ماه در آسمان است چرا شما ایرانیان قادر به دیدن آن نیستید؟ امروز با پیشرفت تکنولوژی هم می‎توان به راحتی دریافت که آیا عید شده است یا نه ؟

جواب: در حرکت دوری ماه به دور خورشید هنگامی که در آخر هر ماه فاصله ماه از خورشید کمتر از 12/5 درجه شود ماه تحت الشعاع قرار می‎گیرد و به اصطلاح در محاق می‎رود و قابل رؤیت نیست؛ و هنگامی که از خورشید عقب افتاد و 12/5 درجه فاصله پیدا کرد از محاق خارج می‎شود و ماه بعد شروع می‎شود و قابل رؤیت است. و این موضوع بر حسب اختلاف بلدان در طلوع و غروب خورشید تفاوت پیدا می‎کند. از باب مثال بسا هنگام غروب خورشید در ایران فاصله ماه با خورشید 12 درجه است و قابل رؤیت نیست ولی در لندن که 3/5 ساعت دیرتر غروب می‎شود فاصله ماه 12/5 درجه یا بیشتر شده و قابل رؤیت است. و در اخبار وارده از رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) وارد شده: "صم للرؤیة و افطر للرؤیة" یعنی با دیدن ماه روزه بگیر (اول رمضان) و با دیدن ماه افطار کن (اول شوال)؛ و ظاهر رؤیت، رؤیت عادی و با چشم بدون ابزار علمی در همان افق شخص روزه دار است. و بر این اساس رؤیت ماه در لندن یا نیویورک مثلا برای بلاد شرقی مانند ایران و نظایر آن کافی نیست، ولی عکس آن قطعا کافی است.

(سؤال 1355) آیا به محاسبات نجومی تقویم برای شروع و پایان ماه ها می‎توان شرعا اعتماد نمود؟

جواب: اگر از نظر و محاسبات اهل خبره در هر موضوعی وثوق و اطمینان پیدا شد می‎توان به آن اعتماد نمود.