میباشد، میتواند از حقوق جامعه نیز تلقی گردد و با توجه به مشکلاتی که فرزند زیاد در جامعه ایجاد میکند در مواردی، حاکم اسلامی با توجه به مصالح اجتماعی و ضرورتهای آن از این حق استفاده کند؟ و مثلا قانونی برای تشویق جامعه به تحدید نسل ایجاد کند یا الزام به تحدید نسل نماید؟
جواب: اگر حاکم شرع خبیر، احیانا مصلحت جامعه را در کنترل و تنظیم خانواده تشخیص دهد تشویق جامعه نسبت به آن مانعی ندارد ولی با راهنمایی نسبت به راههای حلال و منع از راههای حرام از قبیل سقط جنین و امثال آن. و الزام به تحدید نسل جایز نیست.
سؤال 714 به طور کلی در صورت تزاحم بین کثرت کمی مسلمانان با کثرت کیفی آن از جهت آموزش، سلامت، ایمان و تربیت سالم، آیا با توجه به ادله ای که کثرت فرزند در شرع، مطلوب شمرده میشود، کدام مقدم است ؟
جواب: موارد بر حسب ازمنه و امکنه مختلف است.
سؤال 715 اگر روش پیشگیری از فرزنددار شدن، متوقف بر حرامی مانند نگاه کردن پزشک به عورت باشد، در چه حالتی این حرمت برداشته میشود آیا محدود به صورتی میشود که ضرر به سلامتی بچه یا مادر شیرده یا ترس از بیمار شدن فرزند جدید یا مشقت در تحمل نفقه باشد - که برخی از فقها متعرض آن شده اند - یا شامل هر نوع ضرر و یا رعایت مصلحتی میشود؟
جواب: ارتکاب امر حرام جایز نیست مگر در صورت تزاحم با مصلحت لازم الاستیفایی که شرعا اهم باشد و در این جهت، موارد مختلف است.
سقط جنین
سؤال 716 سقط جنین قبل از دمیده شدن روح و بعد از آن در صورتی که بقاء آن برای مادر یا جنین ضرر (اعم از مرگ یا مریضی شدید یا غیر شدید) داشته باشد چگونه است ؟ و آیا ضررتهای اجتماعی - اقتصادی مجوز سقط جنین قبل از دمیده شدن روح میتواند باشد یا نه ؟