صفحه ۶۶

ولی خوشبختانه با عملکرد صحیح ائمه اطهار(ع) خصوصا امام صادق (ع) و امام حسن عسگری (ع) شیعیان واقعی از خطر غلو و افکار انحرافی نجات یافتند. البته لازم است این نکته گفته شود که: ائمه اطهار(ع) دارای مقامات و مراتبی از علم و ایمان هستند که برای افراد عادی قابل درک نمی باشد و لذا در زمان ائمه اطهار(ع) و کمی بعد از زمان ائمه (ع) بسیار شایع بوده که برخی از بزرگان اصحاب را به خاطر اینکه برخی از مقامات را برای ائمه (ع) قائل بودند به غلو متهم می‎کردند.

[ نظر مامقانی و بروجردی درباره اتهام غلو به بزرگان ]

استاد ما مرحوم آیت الله العظمی آقای بروجردی می‎فرمودند: "این بدان علت بود که بعضی از شیعیان به خاطر قصور فکریشان در اعتقادات، به کسانی که عقائد کامله ایی نسبت به ائمه اطهار(ع) داشتند، نسبت غلو و افراط می‎دادند." (البدرالزاهر، ص 291).

مرحوم مامقانی در مورد محمد بن سنان که اکثرا او را ضعیف شمرده اند و عمده دلیل آنها این بوده که ایشان متهم به غلو است، می‎فرماید: "... ما مکررا گفته ایم اعتمادی به اتهام افراد به غلو نمی باشد، زیرا آنچه که امروز نزد شیعه در مورد مراتب و مقامات امامان (ع) ضروری مذهب است، در گذشته غلو شمرده می‎شد، تا آنجا که مثل مرحوم صدوق قول به اینکه پیامبر و امامان (ع) سهو نمی کنند را غلو می‎دانسته، در حالی که امروز این نظریه جزو ضروریات مذهب است." (تنقیح المقال، ج 3، ص 125).

در خاتمه برای کسانی که توانایی علمی و یا مالی دارند لازم است در عرصه اعتقادات تلاشی همه جانبه انجام دهند، تا جاذبه مذهب و اهل بیت (ع) را برای اهل دانش و فرهنگ و سایر ملتها و مذاهب بیشتر نمایند تا ان شاءالله مصداق این آیه شریفه قرار گیرند: (الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لایخشون احدا الا الله و کفی بالله حسیبا) (سوره احزاب، آیه 39).

ان شاءالله موفق باشید.

والسلام علیکم و رحمة الله.

1385120 - حسینعلی منتظری

ناوبری کتاب