آیت‌الله منتظری

تصمیم می‎گرفتند در واقع تمام جامعه تصمیم گرفته بود، برای این که رؤسای قبایل متبوع و همه افراد جامعه تابع آنان بودند، ولی در جامعه ما مسأله قبیله و عشیره مطرح نیست؛ بنابراین تحزب سیاسی که اکنون در دنیا آن را پذیرفته اند و مطابق عقل و شرع است باید در جامعه ما جا بیفتد. من به آقایان که تحت لوای یک حزب هستند توصیه می‎کنم قبل از این که بخواهید حزب خاصی را در جامعه جا بیندازید اول سعی کنید اصل پذیرش حزب را در جامعه جا بیندازید. مردم ما هنوز باورشان نیامده که پذیرش تحزب و تشکل وظیفه شرعی است و صددرصد مفید است.

این که امیرالمؤمنین (ع) می‎فرماید: اگر امر به معروف و نهی از منکر را ترک کنید حکومت بدان تشکیل می‎شود و بدان بر شما مسلط می‎شوند، برای جلوگیری از چنین حکومتی راهی نیست جز این که تحزب در جامعه جا بیفتد و افراد نخبه و خوب متشکل بشوند و حکومت را به وسیله حزب سالم و مقتدر در دست بگیرند؛ این وظیفه ای است الهی.

اینجانب سابقا در رابطه با تحزب سیاسی و این که این مسأله از مقدمات امر به معروف و نهی از منکر است مطلبی نوشته ام که در کتاب خاطرات (صفحه 1031) آمده است و می‎توانید مراجعه فرمائید.

وقتی که امر به معروف و نهی از منکر را توسعه دهیم و نخواهیم آن را فقط به مسائل جزئی منحصر کنیم قهرا مسأله تحزب در جایی که مسأله عشیره و قبیله منتفی است از باب مقدمه واجب، واجب می‎گردد؛ و برای همه مردم واجب است برای اصلاح جامعه اصل تحزب را بپذیرند. شما هم سعی کنید مردم فرهنگ و اصل گرایش حزبی را بپذیرند؛ نه این که در یک انتخابات چهار نفر جمع شوند و سر و صدایی راه بیندازند، یک وکیلی درست کنند بعد هم بروند سر کار و زندگی خودشان و تا چهارسال دیگر ساکت بمانند و کجی ها را تحمل کنند. در جوامع امروز یک حزب تشکیلات مستمر و پایدار دارد، برنامه مشخص و مدونی دارد، نخست وزیر و نماینده مجلس انتخاب می‎کند، حتی اینقدر مجهز هستند که وقتی حزب پیروز می‎شود نخست وزیر آماده و وزیر آماده دارند، نماینده آماده دارند. این