آیت‌الله منتظری

خواست مردم بود، با این که آنها معصوم بودند، با این که حکومت واقعا متعلق به آنها بود، با این حال به بیعت اتکا می‎کنند. آیت الله خمینی بارها می‎فرمود: "میزان رأی مردم است". بنابراین وقتی که بنا باشد مردم یک حاکمیتی را نخواهند با آن بیعت نمی کنند، و اینجاست که بحران مشروعیت پیش می‎آید.

[ آیا حکومت اسلام و ولایت فقیه با جمهوریت قابل جمع است ؟]

خیلی از صاحب نظران خارجی می‎گویند که جمهوری اسلامی یک جمله متناقضی است. یعنی هیچ حکومتی نمی تواند هم جمهوری باشد و دموکراتیک هم این که اسلامی باشد. نظر شما در مورد اینها چیست ؟

مردم ایران اکثریت قاطعشان مسلمانند، این را نمی شود منکر شد، چه شیعه و چه سنی همه مسلمان هستند. دین مقدس اسلام بر حسب آنچه از کتاب و سنت به دست می‎آید دینی نیست که فقط مسائل اخلاقی و عبادی را ذکر کند، بلکه تمام شئون مردم را اسلام زیر نظر دارد؛ و حتی راجع به حاکمیت، از قرآن و سنت استفاده می‎کنیم که چه شرایطی برای حاکم هست. اکثریت قاطع هم مسلمانند، بنابراین مردم رأی می‎دهند که حاکم بر اساس موازین اسلامی حکومت کند و این خواست اکثریت مردم است. و این دو با هم تناقضی ندارند. البته جمهوری اسلامی باید به مردم بگوید اسلام حق است اما چماقی نباید باشد. خدا به پیغمبر در قرآن می‎گوید: (فذکر انما انت مذکر لست علیهم بمصیطر) ای پیغمبر تو تذکر بده، تو تذکر دهنده ای، تو سیطره بر مردم نداری و نمی توانی برخورد کنی.

بنابراین دین و حکومت نباید دیکتاتوری باشد. از باب این که اکثریت قاطع مردم مسلمان هستند و در رژیم های سابق موازین اسلامی رعایت نمی شد گفتند: جمهوری اسلامی، یعنی حکومت مردمی که خواهان اسلامند؛ و چون خواهان اسلامند بر طبق موازین اسلام باید باشد، ترکیب این دو از این جهت بوده است.