صفحه ۳۲۸

و واقعا حکومت مردمی باشد، طبعا نمونه خوبی خواهد بود. این امید ما بود که کشورهای اسلامی دیگر هم توجه کنند به این معنا.

و آن چیزی هم که از اول گفته شد "صدور انقلاب" معنای صدور انقلاب این نبود که بروند مثلا عراق یا آذربایجان را تصرف کنند یا دخالت در کشورهای دیگر بکنند، منظور این بود چنانچه مردم کشورهای دیگر می‎دیدند یک حکومت اسلامی در ایران به وجود آمده و ایده آل است و آزادی به مردم داده و از نظر اقتصادی هم پیشرفت دارد، قهرا آنها هم پیروی می‎کنند و الگو می‎شود. صدور انقلاب یعنی عملا فرهنگ انقلاب صادر شود نه این که بروند و کشورهای دیگر را اشغال کنند یا در کشورهای دیگر تصرف نمایند، چنین چیزی منظور نبود. منتها آنهایی که دشمن انقلاب بودند این تفسیرها را در خارج کردند که اینها می‎خواهند بیایند کشورهای دیگر را اشغال کنند، و همین سبب شد که ایران تحریم شد و هشت سال جنگ به ایران تحمیل کردند. همان وعده ها که اول انقلاب داده شد: "آزادی، استقلال و جمهوری اسلامی" چیزهایی بودند که هر کشور اسلامی به آنها علاقه مند بود، بدون آن که بخواهند در کشورهای دیگر دخالت کنند.

[ تنظیم قانون اساسی ]

آن زمان که قانون اساسی تنظیم می‎شد آیا شما مواظب بودید این قانون اساسی که نوشته می‎شود مطابق باشد یا نزدیکی داشته باشد با دنیای مدرن امروزی ؟

واقع مطلب این است که ما سابقه قانونگذاری نداشتیم، اولین باری بود که وارد شده بودیم، لذا آن جور که می‎بایستی قانونهای اساسی کشورهای دیگر مطالعه شود یا مثلا عواقبی را که بر این قانون اساسی مترتب است ملاحظه کنیم این چیزها کمتر مورد توجه واقع می‎شد. برای این که افراد اولین مرتبه بود که در قانونگذاری وارد شده بودند. خیلی ها هم اصلا با دنیای خارج ارتباط نداشتند، با رادیوهای خارج، تلویزیونهای خارج یا کتابهای خارجی خیلی ها سر و کار نداشتند. روی این

ناوبری کتاب