صفحه ۲۵۶

عالمان دینی در اینجا به واسطه تخصصشان در فقه و احکام دینی باید نظارت داشته باشند که احکام دین و ارزشهای آن اجرا شده یا اجرا نشده است، زیرا مردم مسلمان هستند و قطعا خواهان آن هستند که احکام اسلامی اجرا شود؛ و مسائل اسلامی منحصر در احکام عبادی و اخلاقی نیست بلکه حاوی احکام سیاسی، اقتصادی و... نیز می‎باشد.

در روایتی آمده است: "العلماء حکام علی الملوک، والملوک حکام علی الناس" معنی حاکمیت علما این نیست که انتخاب مردم نباشد. علما ناظر می‎باشند تا حاکمیت از موازین اسلامی تخطی نکند.

اگر میان شخصی که از سوی مردم انتخاب شده و عالمان دینی اختلاف پیش آید به گونه ای که به نظر و رأی عالم دینی تمکین نشود که این ناشی از قبول نداشتن اجرای اوامر اسلامی است، در اینجا چه باید کرد؟

چون حاکمیت اسلامی است و مردم مسلمانند خواهی نخواهی تن به اجرای موازین اسلامی می‎دهند. حاکمیت بایستی موازین اسلامی را اجرا نماید و الا مشروع نیست. مردم در مقابل حاکمیتی که تخطی کند ایستادگی می‎کنند. قرآن می‎فرماید: (ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بأنفسهم) یعنی خداوند وضعیت هیچ قومی را عوض نمی کند مگر این که آنان خودشان را تغییر دهند. مردم باید رشد فکری و عقلی داشته باشند و بر حاکمیت نظارت داشته باشند. امام علی (ع) را گرچه ما معصوم می‎دانیم ولی در یکی از خطبه های نهج البلاغه (216) می‎فرمایند: "فلا تکفوا عن مقالة بحق أو مشورة بعدل، فانی لست فی نفسی بفوق أن أخطی و لا آمن ذلک من فعلی الا أن یکفی الله" یعنی شما خود را باز ندارید از گفتار حق و مشورت عادلانه، برای این که من ذاتا فوق خطا نیستم مگر این که خداوند مرا کفایت کند. این که کسی خود را فوق قانون بداند و کسی حق نداشته باشد انتقاد کند، برخلاف دین اسلام است.

اعتقاد شما این است که مردم با دقت و هوشیاری و عمل به دستورات عالمان دینی و الزامات آن انتخاب خوبی خواهند داشت ؟

ناوبری کتاب