صفحه ۲۲۷

بجز اسرائیل که کشوری غاصب و نامشروع در جامعه جهانی است - چون زمین های فلسطینی ها را غصب کرده است - بایستی با تمام کشورها رابطه همه جانبه برقرار باشد. قطع رابطه با آمریکا هم در مقطع خاصی صورت پذیرفت و همیشگی نیست؛ اگرچه به بسیاری کشورها از ناحیه آمریکا ظلم شده است، مثلا کشور ژاپن توسط آمریکایی ها دو شهر بزرگ آن توسط بمب اتمی کاملا تخریب شد.

مردم ما نیز از آمریکایی ها دل خوش ندارند. البته از انگلیس و روسیه هم دل خوشی نداریم ولی قطع رابطه در شرایط خاص انجام شد و موقت بود. باید عاقلانه با کیاست همراه با تأمین مصلحت ملی دیوار بی اعتمادی تخریب گردد. به نظر من مصلحت دو کشور است که رابطه برقرار شود، و این صهیونیست های آمریکا و لابی یهود هستند که به شدت با از سرگیری رابطه مخالف اند. دشمن تراشی در سیاست خارجی و داخلی کار صحیحی نیست. به گفته یکی از بزرگان: دوست هزارش کم و دشمن یکی آن هم زیاد است. ژاپنی ها اگرچه درگذشته با آمریکایی ها تعارض و دشمنی داشتند ولی عاقلانه برخورد کرده و دیوار دشمنی های گذشته را خراب کردند.

[ رابطه دین و حکومت ]

من شنیده ام مردم ایران آهسته آهسته از رفتن به مساجد امتناع می‎کنند. به نظر می‎رسد مخلوط شدن سیاست و دیانت علت اصلی است. نظر جنابعالی چیست ؟

فراری شدن مردم از مساجد به دلیل گریز آنها از دین نیست. مردم ما دین دارند و به ارزشهای دینی اعتقاد دارند، نرفتن مردم به مساجد به این دلیل است که متأسفانه از نام دین و مسجد سوءاستفاده شده است، دین وسیله ای شده است تا امیال قدرتمندان اجرا شود. به نظر من دین از سیاست جدا نیست، دین اسلام تنها منحصر به احکام اخلاقی و عبادی نیست و در مورد زندگی اجتماعی و اقتصادی و سیاسی جامعه نیز احکام ویژه ای دارد. ولی آنچه اینجا اهمیت دارد این است که بایستی این احکام اجتماعی و سیاسی مطابق عقلانیت و عدالت اجرا شوند.

ناوبری کتاب