آیت‌الله منتظری

[ استقلال حوزه های علمیه ]

مطلبی که مهم می‎باشد این است که چه حوزه نجف و چه حوزه قم از وجوهاتی که مردم می‎دادند اداره می‎شدند، در اقتصاد به دولت وابسته نبودند بلکه مردمی بودند، و در مقابل انحرافاتی که دولت ها داشتند علما و مراجع حرف خودشان را می‎زدند؛ ولی متأسفانه پس از انقلاب به گونه ای شده که کم کم بسیاری امکانات حوزه قم از سوی دولت تأمین می‎شود. در حالی که این کار با این که ممکن است با حسن نیت باشد به ضرر حوزه است. باید کاری کرد که همان وجوهات شرعی را مردم بدهند و با همان بودجه حوزه ها اداره شوند.

در زمان آیت الله بروجردی از طرف اوقاف آمده بودند خدمت ایشان که موقوفات زیادی هست که مصرفش روحانیون است و یا قابل تطبیق بر روحانیون است، اجازه دهید آنها را در اختیار حوزه قرار دهیم که دیگر نیاز به بازار نداشته باشید. مرحوم آیت الله بروجردی آن را قبول نکرده و گفته بودند: حالا یک رئیس اوقافی پیدا شده و می‎گوید: من می‎خواهم موقوفات را به علما و روحانیین که مصارف آنها هستند بدهم، اگر آن را چند سال مصرف کردیم مردم هم می‎گویند اینها نیازی به ما ندارند و وجوهاتی که می‎دهند قطع می‎شود و ما وابسته می‎شویم به اوقاف، و اگر یک رئیس اوقاف دیگری یک دفعه آمد و جلوی آن را گرفت همه چیز به هم می‎خورد، ما به وجوهی که مردم می‎دهند گر چه کم باشد قانع هستیم.

هدف ایشان این بود که استقلال حوزه حفظ شود تا بتوانند در مواقع حساس نظراتشان را بگویند و در حکومت اگر انحرافاتی رخ داد انتقاد کنند؛ و این کار خوبی بود. اما متأسفانه پس از انقلاب شاید به خاطر تندرویها و زدگی مردم، یا به خاطر این که بعضی مردم گفته اند روحانیون پول نفت دستشان است، کمتر وجوهات دادند آن وقت حوزه وابسته به دولت شده است و این به ضرر حوزه است.

امیدوارم حالت سابق که حوزه را مردم اداره می‎کردند برگردد تا آن اثر حوزه ها که