آیت‌الله منتظری

«32» مصاحبه نشریه ژاپنی "یومیوری"

[ حوزه علمیه قم و نجف ]

گزارشات زیادی در میان ناظران غربی مطرح است مبنی بر این که میان حوزه قم و نجف رقابت های زیادی وجود دارد، آیا رهبران جمهوری اسلامی نگران آن هستند که موقعیت قم نزد شیعیان سقوط کرده و نجف و کربلا دارای موقعیت ویژه شود، آیا چنین چیزی واقعیت دارد؟

اگر منظور رهبران ایران است بایستی از خودشان سؤال کرد که نگرانند یا خیر؟ ولی به نظر می‎رسد چنین نیست؛ حوزه نجف حوزه هزار ساله است، و از زمان شیخ طوسی حوزه نجف پایگاه علمی تشیع بود و از حوزه نجف علما به همه مناطق شیعه نشین اعزام می‎شدند؛ حتی علمای ایران نیز تحصیل کرده آنجا بودند.

ولی کم کم اوضاع عراق به هم خورد؛ بخصوص با روی کار آمدن حزب بعث، صدام فشار آورد. ایرانی ها را اخراج می‎کرد. و یک حدیثی هم از قدیم یادم هست که یکی از علائم ظهور حضرت حجت (عج): "قطع العلم من الکوفة و ظهوره فی قم" می‎باشد، یعنی علم از کوفه قطع می‎شود و در قم ظاهر می‎شود. منظور این است که مرکز علمی شیعه در روزگاری حوزه نجف بوده است اما به واسطه تحولاتی که موجب فشار بر حوزه نجف شد حوزه قم توسعه یافت.

حوزه قم در زمان مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری تأسیس شد. قبل