صفحه ۹۲

به آن دو برای او سنگین تر است، پس از گفتار حق و راهنمایی من به عدالت دست برندارید که من خود را بالا و ایمن از خطا نمی پندارم).

این است روش پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین (ع) در برابر مردم، با اینکه به عقیده ما شیعیان آن بزرگواران معصوم بوده و از گناه و اشتباه مصون می‎باشند.

و بالاخره چون قدرت معمولا استبداد می‎آورد لازم است قدرت دولتمردان تحت کنترل مردم باشد، و اگر تذکر دادن به طور جداگانه اثر ندارد لازم است افراد متشکل شوند تا قدرت متمرکز آنان قدرت دولت را کنترل نماید، و بر این اساس لزوم تشکیل احزاب سیاسی از افراد عاقل و متعهد و دلسوز، و روزنامه ها و مطبوعات آزاد احساس می‎گردد؛ چنانکه تفصیل آن را جداگانه یادآور شده ام.

و اینکه گفته می‎شود: تذکر به مسؤولین و انتقاد از آنان موجب تضعیف دولت و دولتمردان می‎باشد، کلام بسیار غلطی است؛ آنچه موجب تضعیف دولت می‎شود سکوت دانشمندان و خردمندان در برابر خطاها و اشتباهات مسؤولین و ارگانهای مربوطه و مراکز تصمیم گیری است که بسا خدای ناکرده بتدریج همچون غده سرطانی به نقاط دیگر سرایت و به ضرر جامعه تمام شود، و همه دلسرد و فاصله بین دولتمردان و جامعه بیشتر شود؛ ولی تذکرات و انتقادات خردمندانه، اشتباهات و کجرویها را اصلاح و دولت و امت را هماهنگ و به یکدیگر خوش بین می‎نماید.

د - همان گونه که ما آزادیم دیگران نیز آزادند و در نتیجه آزادی هر فرد در حدی است که مزاحم حقوق دیگران نباشد؛ و بر این اساس تجاوز به جان و مال و ناموس، و هتک حیثیت و آبرو و مقدسات دیگران و نشر اکاذیب جایز نمی باشد، چنانکه هتک حریم خداوند - که مالک ذات وجود ماست - و تخلف از دستورات او نیز جایز نیست؛ ولی امر به معروف و نهی از منکر و انتقاد صحیح و تذکر به زبان خوش حتی به دولتمردان لازم است، و حساب آن از اهانت و هتک جداست؛ در نتیجه "خط قرمز" حقوق خدا و قانون خدا و مقدسات دینی و حقوق مردم است و بس.

والحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین.

15 شوال 1419 - 13771112
قم المقدسة - حسینعلی منتظری

ناوبری کتاب