آیت‌الله منتظری

شرکت می‎کنند؛ غافل از اینکه بعضی از نماز جمعه ها آن چنان خلوت شده که دیگر شکوه و عظمت اوایل انقلاب را ندارد، و فرضا در نماز جمعه تهران یکصدهزار نفر شرکت کنند، تهران اقلا شش میلیون جمعیت دارد، قهرا جمعیت نماز جمعه آن یک شصتم از جمعیت تهران است، چرا ما خودمان را فریب می‎دهیم ؟!

6 - ما تا اینجا نتیجه گرفتیم که انقلاب اسلامی در رسیدن به اهداف خود به طور کامل موفق نبوده است. حالا چه باید کرد؟ آیا باید نتیجه بگیریم که اصل انقلاب غلط بوده و به حال پیش از انقلاب برگردیم و مثلا رژیم شاهنشاهی را دوباره زنده کنیم ؟!

ظاهرا جواب این سؤال صددرصد منفی است، زیرا پیش از انقلاب در کشور رژیمی مستبد و خودسر دارای هزار فامیل با زور و اختناق و بی اعتنایی به عقاید و افکار عمومی و با تکیه بر قدرتهای خارجی حکومت می‎کرد، و وابستگان رژیم در سایه قدرت سلطنت، کشور و ثروت آن را ملک طلق خود می‎پنداشتند، ثروت کشور به یغما می‎رفت در صورتی که اکثریت قاطع مردم در فقر و محرومیت بسر می‎بردند. در این صورت هم عقل و هم شرع حکم می‎کرد که مردم نباید در برابر ظلم ها و زورگویی ها و چپاول ها ساکت و بی تفاوت باشند، همان گونه که ظلم و تعدی گناه است تحمل ظلم نیز گناه است مگر اینکه انسان ناتوان باشد؛ خدا غیرت و حمیت و شهامت را در سرشت انسان قرار داده تا از حق خود، ناموس خود، کشور خود و دین خود دفاع کند. پس بر این اساس اصل انقلاب اسلامی یک وظیفه وجدانی و شرعی بوده و صحیح و بجاست، ولی متأسفانه ما تجربه انقلاب نداشته و از سیره عملی رسول خدا(ص) در فتح مکه و جنگ حنین و گذشت و برخورد پدرانه آن حضرت نسبت به همه مغلوبین و شکست خوردگان نیز درس نگرفتیم بلکه درصدد انتقام برآمدیم؛ و بتدریج وحدت کلمه و هماهنگی بین طبقات و اقشار سهیم در انقلاب و پیروزی را با انحصارطلبی های جناحی و گروهی از دست دادیم، غافل از اینکه علت تداوم هر پدیده ای همان علت محدثه آن است. در آغاز انقلاب همه با هم بودیم و خودخواهی و خودمحوری در بین نبود و همین علت پیروزی انقلاب بود، ولی بتدریج کارمان به جایی رسید که نیروهای مخلص خودی را نیز نادیده گرفتیم و هر جناحی غیر خود را تحمل نکرد که در نتیجه و به مرور زمان مردم یعنی صاحبان اصلی انقلاب را از دست می‎دهیم. حالا چه باید کرد؟

به نظر می‎رسد لازم است مسؤولین و متصدیان محترم اداره کشور - با قطع نظر از پست و مقامی که دارند - همه طبقات دارای فکر و شعور سیاسی و اجتماعی و