خصوصی بعضی از بزرگان و علما از گناهان بزرگ محسوب میشود و موجب بدبینی ملت نسبت به دولت و مسؤولین است. از امام صادق (ع) نقل شده است: "سه دسته در روز قیامت عذاب خواهند شد... کسی که به سخنان مردم گوش میدهد در صورتی که آنان ناراضی اند، در روز قیامت در گوشهای او سرب ریخته میشود" بخصوص از تحقیق نسبت به امور جنسی که به طور مؤکد منع شده است.
و از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده: "من بحث عن اسرار غیره اظهر الله اسراره" هرکس از اسرار دیگران تفحص کند خداوند اسرار او را فاش خواهد نمود.
برای درک بهتر مطلب در این زمینه، میتوان به مبحث استخبارات و اطلاعات در جلد چهارم مبانی فقهی حکومت اسلامی مراجعه نمود.
در کتاب "کنز العمال" که از کتابهای اهل سنت است (جلد 3، شماره 8827) نقل شده که خلیفه دوم برخی شبها در کوچه های مدینه گشت میزد ناگاه آوازی را از خانه ای شنید، از دیوار وارد خانه شد و صاحبخانه را در حال معصیت و گناه یافت، صاحبخانه در برابر اعتراض خلیفه گفت: اگر من مرتکب یک گناه شده ام تو مرتکب سه گناه شدی: خدا میفرماید: (لا تجسسوا) و تو تجسس کردی، و میفرماید: (و اتوا البیوت من ابوابها) از در وارد خانه شوید و تو از دیوار وارد شدی، و میفرماید: (لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتی تستأنسوا و تسلموا) وارد خانه دیگران نشوید مگر با اجازه و سلام و تو بی اجازه وارد شدی.
ضمنا این حدیث مسأله آزادی بیان مردم را حتی در برابر خلیفه مسلمین میرساند، چنانکه امیرالمؤمنین (ع) نیز در برابر شعارهای تند مخالفین مانند عبدالله بن کواء با گذشت برخورد میکرد.
در اصل بیست و دوم از قانون اساسی میخوانیم: "حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند"؛ و در اصل بیست و سوم میخوانیم: "تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمی توان به صرف داشتن عقیده ای مورد تعرض و مؤاخذه قرار داد"؛ و در اصل بیست و پنجم میخوانیم: "بازرسی و نرساندن نامه ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها،