صفحه ۵۵۶

می‎نماید، و بسا در نظر آن حضرت ابن عباس توان اقناع آنان و اثبات مطلوب را از قرآن نداشته است؛ و شاید اگر خود حضرت به مناظره با آنها می‎رفتند به وسیله خود قرآن با آنان محاجه می‎کردند.

د - شکنجه و پرونده سازی:

ج 1 - عذاب در قیامت برای هدایت گمراهان نیست، زیرا ظرف هدایت تشریعی ظرف عمل به دستورات الهی است و آن دنیا و قبل از مرگ است، عذاب اخروی لازمه اعمال زشت و ناشایست بلکه باطن و تجسم آنها می‎باشد و یک امر گزافی نیست، و هم چنین است جزای اعمال نیک (فمن یعمل مثقال ذرة خیرا یره، و من یعمل مثقال ذرة شرا یره) (سوره زلزال).

اصلا به طور کلی آخرت و مراحل آن باطن همین دنیا و مراحل آن می‎باشد (یعلمون ظاهرا من الحیوة الدنیا و هم عن الاخرة هم غافلون) (روم، 7).

ج 2 - با توجه به مطالبی که در رابطه با شبهه دروغ گفتن حضرت ابراهیم بیان شد پاسخ این سؤال روشن می‎شود، به علاوه حضرت یوسف پیش از آن صحنه سازی برادرش "بنیامین" را مطلع کرده بود و او را از برادریشان و طرحی که برای مصلحت او بود آگاه نموده بود، و او هیچ گاه به برادرش حضرت یوسف اعتراض نکرد و از آن اتهام نرنجید، و تنها برادران دیگر که از حقیقت امر آگاهی نداشتند اعتراض نمودند، و آنکه نسبت دزدی به آنان داد نیز خود حضرت یوسف نبود؛ و شاید منظور از نسبت دزدی به آنان ربودن حضرت یوسف از پدر بوده است که سابقا انجام شده بود. و بالاخره دروغ مصلحت آمیز و هم چنین توریه دو امر متعارف نزد عقلای جهان است، چنانچه در داستان حضرت ابراهیم گذشت.

ان شاءالله سالم و موفق باشید.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

13801022 - حسینعلی منتظری

ناوبری کتاب