صفحه ۴۹۸

اقرار شرعی از او امکان ندارد؛ زیرا امام صادق (ع) فرمود: "هرکس در حال ترس و یا در زندان یا در اثر تهدید و یا در حالی که او را عریان نموده باشند به چیزی اقرار نماید، نباید بر او حد جاری شود." (وسائل الشیعه، ج 18، ص 497) همچنین فرمود: "هرکس در اثر ترساندن یا کتک خوردن و یا در زندان به چیزی اقرار نماید، بر او حد جاری نمی شود." (دعائم الاسلام، ج 2، ص 466) روایات دیگری نیز در همین راستا وارد شده که در کتاب دراسات بیان شده است.

تعبیر به "حد" در این روایات اختصاص به حد مصطلح ندارد و شامل تعزیر نیز می‎شود؛ و اگر دو شاهد عادل - بدون تعارض با شهادت دو عادل دیگر، و نیز بدون خدشه متهم در عدالت آنان - به بغی یا محاربه شهادت دادند، حکم بغی و محاربه جاری خواهد شد؛ و چنانچه در طول مدت بازداشت اکتشافی شهادت به نحوی که ذکر شد محقق نشود باید متهم آزاد شود. اینکه در زمان ما متعارف است که بندگان خدا را به مجرد برخی سوءظن ها یا تهمتهای خیالی ماهها بلکه سالها در زندان نگه می‎دارند هیچ مبنای عقلی و شرعی ندارد و ظلم است نسبت به او و خانواده او، و برخلاف مصالح عالیه کشور نیز می‎باشد.

و رعایت تمام حقوق اجتماعی زندانی - بجز حق آزادی - اختصاص به نوع سوم زندان (اکتشافی) ندارد؛ بلکه در زندان به عنوان حد یا تعزیر نیز جاری می‎شود. و مقصود از حقوق اجتماعی تمام حقوقی است که هر اجتماع - برحسب زمانهای مختلف - به افراد جامعه خود می‎دهد، همچون حق ملاقات با خانواده و دوستان، ادامه کسب و کار و تنظیم امور مربوط به آن، تعلیم و تعلم، گرفتن وکیل برای هر امری و از جمله دفاع از خود، حفظ بهداشت و سلامت جسم و جان خود و نظیر اینها.

امید است خدای بزرگ و مهربان توفیق تعلم و عمل به احکام حیات بخش اسلام عزیز را به همه ما عنایت فرماید.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

22 ربیع الثانی 1422 - 1380423
قم المقدسة - حسینعلی منتظری

ناوبری کتاب