بخصوص اگر در سطح حاکمیت باشد، وظیفه همگانی است که به حسب شرایط و افراد مختلف خواهد بود. انجام این وظیفه بدون داشتن مصونیت متصدی آن و استیفای حقوقی که در انجام وظیفه نقش دارد امکان ندارد.
علاوه بر این سنت و شیوه حضرت امیر(ع) در برخورد با مخالفان سیاسی - همچون اصحاب جمل و صفین و خوارج - تأمین حقوق آنان بود. آن حضرت حقوق خوارج را - تا زمانی که دست به سلاح نبردند - از بیت المال قطع نکرد. و در هنگامه جنگ صفین که بعضی از یاران ایشان میخواستند مقابله به مثل کرده و آب را به روی لشکر معاویه ببندند آن حضرت مانع گردید. [حق استفاده بالسویه از امکانات و اموال عمومی نیز از این شیوه حضرت استفاده میشود.]
و زمانی که بعضی از لشکریان معاویه توسط یاران حضرت مورد سب قرار گرفتند، آن حضرت با ناراحتی فرمودند: "انی اکره لکم ان تکونوا سبابین، ولکنکم لو وصفتم اعمالهم و ذکرتم حالهم کان اصوب فی القول و ابلغ فی العذر؛ و قلتم مکان سبکم ایاهم: اللهم احقن دمائنا و دمائهم، و أصلح ذات بیننا و بینهم، و اهدهم من ضلالتهم حتی یعرف الحق من جهله و یرعوی عن الغی و العدوان من لهج به." (نهج البلاغه، خطبه 206)
مراعات عرض و حیثیت اهل صفین توسط آن حضرت - تا آنجا که به یاران خود دستور میدهد به جای سب به آنان دعا کنند - نه از روی ترس و تقیه، بلکه نشانه ای از فرهنگ غنی اسلام و شرح صدری است که باید در حاکمان دینی وجود داشته باشد.
هشتم: حق مصونیت از تعرض قضایی
1 - در کتاب غارات (ج 1، ص 371) از حضرت علی (ع) نقل شده است که فرمودند: "انی لاآخذ علی التهمة، و لا اعاقب علی الظن...".
2 - و نیز در همان کتاب (ص 335) آمده است: حضرت امیر(ع) در رابطه با خریت بن راشد - که از سران معروف خوارج بود - و اعتراض به عبدالله بن قعین به آن حضرت که چرا او را آزاد گذاشته ای و در بند نمی کشی و از او تعهدی نمی گیری، فرمودند: "اگر ما هرکس را به صرف اتهام دستگیر نماییم زندانها پرخواهد شد."
.jpg)
