آیت‌الله منتظری

جواب: در عنوان "محارب" - بنابر آنچه در روایات اهل بیت (ع) و فتاوای فقها تصریح شده - داشتن سلاح قید شده است؛ از جمله:

1 - در صحیحه محمد بن مسلم از امام باقر(ع) چنین آمده است: "من شهر السلاح فی مصر من الامصار فعقر اقتص منه و نفی من البلد، و من شهر السلاح فی مصر من الامصار و ضرب و عقر و اخذ المال و لم یقتل فهو محارب." (وسائل، ج 18، ص 532) ولی در کافی و تهذیب و استبصار جمله دوم چنین است: "و من شهر السلاح فی غیر الامصار..."

2 - و در حدیثی دیگر از امام باقر(ع) نقل شده: "من حمل السلاح باللیل فهو محارب، الا ان یکون رجلا لیس من اهل الریبة ." (وسائل، ج 18، ص 537) و جمله آخر حدیث ظاهرا برای استثنای نیروهای رسمی شناخته شده نظامی و انتظامی است که کسی به آنها شک نمی برد.

3 - شیخ طوسی (ره) در کتاب خلاف فرموده اند: "المحارب الذی ذکره الله تعالی فی آیة المحاربة هم قطاع الطریق الذین یشهرون السلاح و یخیفون السبیل، و به قال ابن عباس و جماعة الفقهاء. و قال قوم: هم اهل الذمة اذا نقضوا العهد و لحقوا بدار الحرب و حاربوا المسلمین، و قال ابن عمر: المراد بالایة المرتدون لانها نزلت فی العرنیین. دلیلنا اجماع الفرقة و اخبارهم..." (الخلاف، کتاب قطاع الطریق، المسألة 1)

4 - و در نهایة فرموده اند: "المحارب هو الذی یجرد السلاح و یکون من اهل الریبة، فی مصر کان او غیر مصر، فی بلاد الشرک کان او فی بلاد الاسلام، لیلا کان او نهارا؛ فمتی فعل ذلک کان محاربا." (النهایة، باب حدالمحارب، ص 720)

5 - و در مبسوط در تفسیر آیه محاربه فرموده اند: "و اختلف الناس فی المراد بهذه الایة، فقال قوم: المراد بها اهل الذمة اذا نقضوا العهد و لحقوا بدار الحرب و حاربوا المسلمین... و قال قوم: المراد بها المرتدون عن الاسلام اذا ظفر بهم الامام... و قال جمیع الفقهاء: ان المراد بها قطاع الطریق و هو من شهرالسلاح و اخاف السبیل لقطع الطریق، و الذی رواه اصحابنا: ان المراد بها کل من شهر السلاح و اخاف الناس فی بر کانوا او فی بحر، و فی البنیان او فی الصحراء، و رووا ان اللص ایضا محارب، و فی بعض روایاتنا: ان المراد بها قطاع الطریق کما قال الفقهاء." (المبسوط، ج 8، ص 47)

مقصود ایشان از فقها، فقهای اهل سنت است.