آیت‌الله منتظری

سؤال 1 - ضرر چیست و مصادیق آن کدام است ؟

سؤال 2 - آیا تشویش اذهان عمومی حکم فقهی و شرعی دارد؟ تعیین مصداق آن به عهده کیست ؟

سؤال 3 - تشویش اذهان مقامات رسمی در اسلام و از نظر فقه حکمی دارد؟ تعیین مصداق آن به عهده کیست ؟

سؤال 4 - در صورتی که ضرری (چه مادی چه معنوی) متوجه شخص حقوقی یا حقیقی نشده باشد، آیا باز هم جرم محسوب می‎شود که مجازات داشته باشد؟

جواب 1: اضرار به معنای ایجاد خسارت و نقص در جان یا مال یا آبروی انسان است، مثل اینکه به او اهانت کنند یا نسبت دروغ یا خلاف بدهند و به شخصیت اجتماعی او لطمه وارد نمایند.

[ حکم شرعی تشویش اذهان عمومی ]

جواب 2 و 3 و 4: صرف تشویش اذهان از عناوین محرم شرعی و دارای کیفر نیست؛ بلکه اگر مصداق یکی از عناوین محرم مانند تضییع حقوق دیگران قرار گیرد حرام است و حاکم شرع واجد شرایط در صورت احراز آن با بینه و یا اقرار متهم در محیط آزاد، و در مورد اضرار به غیر احراز داشتن قصد اضرار به غیر - که قهرا جز اقرار راهی وجود ندارد - می‎تواند در حد معقول و متناسب با گناه تعزیر نماید؛ و در صورتی که متهم ادعای غیرعمدی یا عدم آگاهی از حرمت آن را نمود، و یا مدعی شد که نسبت مربوطه به نظر او صدق و مطابق با حقیقت و واقعیت بوده، تعزیر او جایز نیست، زیرا "الحدود تدراء بالشبهات"، بلی اگر عمل او موجب خسارت و ضرر مادی یا معنوی بر شخص حقوقی یا حقیقی شده باشد باید به هر حال جبران نماید.

ان شاءالله سالم و موفق باشید.