صفحه ۴۱۸

تمام امور کشور را دارد واجب و لازم است که نسبت به این قبیل مسائل بی تفاوت نباشند بلکه به هر طریق ممکن جلوی این انحرافات را بگیرند و توجه نمایند که: "الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم".

[ اقرار در زندان و اقرار ناشی از فشار یا تهدید ارزش شرعی و قانونی ندارد]

پرسش 2 - در قضای اسلامی شرایط صحت اعتراف چیست ؟ آیا اقرار کسی نسبت به دیگری نافذ است ؟ اقرار فرد نسبت به خود دارای چه شرایطی است ؟ آیا گرفتن اقرار از متهمان زندانی تحت فشارهای روحی و شکنجه های روانی پس از تحمل چندین ماه زندان انفرادی، به لحاظ شرعی معتبر است ؟

جواب: اقرار بر دوگونه است: یکی برای ثبوت جرم و دیگری برای کشف امر مجهول، در مورد اول باید گفت یکی از راههای ثبوت جرم اقرار متهم علیه خودش می‎باشد؛ ولی اقرار شرایطی دارد، و از جمله اینکه در حالت طبیعی و عادی و آزادی کامل و بدون اکراه و تهدید باشد.

امام صادق (ع) از حضرت امیر(ع) نقل نموده که فرمودند: "هرکسی در حال ترس، یا در زندان، یا در اثر تهدید، و یا در حالی که او را عریان نموده باشند به چیزی اقرار نماید نباید بر او حد جاری شود." (وسائل الشیعه، ج 18، ص 497) همچنین آن حضرت فرمودند: "هرکس در اثر ترساندن یا کتک خوردن و یا در زندان به چیزی اقرار نماید، بر او حد جاری نمی شود." (دعائم الاسلام، ج 2، ص 466) روایات دیگری نیز در این مورد وارد شده است که می‎توان به کتاب "دراسات فی ولایة الفقیه" و کتاب "مبانی فقهی حکومت اسلامی" مراجعه نمود.

لازم به ذکر است تعبیر به "حد" در این روایات اختصاص به حد مصطلح ندارد و شامل "تعزیر" نیز می‎گردد، و بر فرض اختصاص به طریق اولی و با تنقیح مناط موارد تعزیرات را نیز دربرمی گیرد.

بنابراین هر اقراری که ناشی از تهدید، فشار روحی و جسمی، نگاه داشتن در زندان و امثال آن - هرچند تحت عنوان تعزیر - باشد اعتباری ندارد، اصولا در شرع مقدس تعزیر پس از ثبوت جرم است نه برای اثبات جرم.

ناوبری کتاب