آیت‌الله منتظری

پس از سلام و تحیت و اعتذار از تأخیر جواب، پاسخ مفصل به پرسشهای هشت گانه اصلی جنابعالی با شماره های فرعی آنها در نامه مختصر نمی گنجد ولی از باب "ما لایدرک کله لایترک کله" به طور اجمال مطالبی را یادآور می‎شوم:

[ ضرورت حکومت عادله و ویژگی های حکام ]

جواب: در این رابطه به چند نکته اشاره می‎شود:

1 - یکی از بنیادی ترین امور ضروری برای بشر وجود یک نظام اجتماعی و حکومت عادله است که حافظ نظم اجتماعی و تأمین کننده مصالح عمومی و پاسدار حقوق طبقات جامعه باشد. زیرا انسان ذاتا موجود اجتماعی است و نیازهای او جز در سایه تعاون و همیاری برطرف نمی شود، و در این جریان معمولا حوادثی رخ می‎دهد که منافع و خواسته های افراد با یکدیگر تصادم و برخورد می‎کند؛ و جز با گذراندن قوانین و مقررات و تشکیل قدرت اجرایی نیرومند حل و فصل نمی شود؛ بلکه در زندگی بسیاری از حیوانات و از جمله موریانه و مورچه و زنبور عسل که دارای زندگی اجتماعی می‎باشند نیز وجود نظام و برنامه های اجتماعی احساس می‎شود، که به طور غریزی زندگی اجتماعی آنها در سایه آن نظام و برنامه ها اداره می‎شود.

و اگر از باب فرض قریب به محال، انسانها به مرحله ای از تکامل اجتماعی و رشد اخلاقی برسند که ایثار و عدالت بر همه آنان سایه گستر شود به گونه ای که هیچ کس به حقوق دیگری تجاوز نکند، باز برای تأمین مصالح عمومی و سامان دادن به امور اقتصادی و بهداشتی و فرهنگی و ارتباطات و ایجاد راهها و امثال این نیازها وجود یک حکومت صالح قوی ضرورت دارد.

2 - از تتبع آیات قرآن کریم و سنت پیامبراسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) به دست می‎آید که دستورات اسلام منحصر درمسائل عبادی و اخلاقی محض نیست، بلکه نسبت به همه نیازهای کلی انسانها از هنگام انعقاد نطفه تا پس از مرگ و قیامت و