جواب: متأسفانه عوامل سه گانه مذکور در پاسخ قبل موجب شده است که در تلقی عده ای، ولایت فقیه و استبداد دو روی یک سکه به حساب آیند.
س 24 - گروهی دیگر بر این باورند که ولایت فقیه در مرحله تطبیق با استبداد همراه است؛ اگرچه از نظر علمی این چنین نباشد؛ آیا این قاعده را قبول دارید؟
جواب: بالاخره از بعد نظری طرح ولایت مطلقه فقیه و تفسیر ناصحیح از آن، و در مرحله عمل پایبند نبودن به قوانین موضوعه و دخالت های ناروا در همه امور عاقبتی جز قضاوت منفی را در پی نخواهد داشت.
[ شورای فقها مانع تکروی است ]
س 25 - عده بسیاری از متخصصین مسائل اسلامی معتقدند که (شورای فقها - شورا در بالاترین قدرت تصمیم گیری) را باید جایگزین ولایت فقیه مطلقه و فردی کرد. به این دلیل که مراجع تقلید منتخب از سوی مردم وارد میدان عمل شده باعث حل بسیاری از معضلات میشود؛ تاریخ هم شاهد بر این مدعاست، راههای عملی برای تطبیق این تز در جامعه را در چه میبینید؟
جواب: آیه شریفه: (و امرهم شوری بینهم) مبین این نظریه است؛ زیرا کلمه "امر" در کتاب و سنت بر حکومت و امور کلی اجتماعی اطلاق میشده چنانکه در خطبه 3 نهج البلاغه میخوانیم: "فلما نهضت بالامر نکثت طائفة ...".
و در فرمایش منقول از امام حسن مجتبی (ع) میخوانیم: "ولانی المسلمون الامر بعده".
با فرض ولایت همه فقها عادل یا به نصب و یا به عنوان قدر متیقن در امور حسبیه اگر بخواهیم وحدت کلمه و هماهنگی پدید آید، هرچند مردم یک فرد را انتخاب نمایند ولی لازم است او تکروی نکند بلکه خود را با سایر فقها اهل نظر هماهنگ کند و با مشورت کارهای مهم اساسی انجام شود، و در نتیجه بسیاری از اختلافات و دوگانگی ها برطرف میشود.