س 6 - آیا احزاب سیاسی رکن اصلی نظام دموکراسی هستند؟
جواب: بدیهی است که نظامهای دموکراسی متکی به آرا و افکار نخبگان و توده های فهمیده مردم است، و احزاب آزاد بهترین مظهر اراده مردم میباشند. در گذشته ها نیز نظامهای عشیره و قبیله ای نمونه نازلی از احزاب سیاسی محسوب میشدند.
س 7 - گذشته تاریخی احزاب سیاسی ایران از هر حیث شکست بوده است؛ علت را باید در کجا جستجو کرد؟
جواب: شکست احزاب در کشور ما عوامل متعددی دارد - که باید مورد تحقیق قرار گیرد - و از جمله آنها ساختار دو قشر مؤثر جامعه روحانیت و روشنفکران و رابطه ضعیف و احیانا متضاد آنان میباشد. روحانیت از پشتوانه قوی مردمی برخوردار بود ولی به دلیل بافت سنتی خود و عدم توجه به شرایط زمانی و مکانی جامعه هیچ گونه تشکل سیاسی را پذیرا نمی شد. روشنفکران نیز هرچند تا اندازه ای تشکل پذیر بودند ولی به دلیل جدایی از توده ها و فاصله عمیق موجود بین آنان و روحانیون نتوانستند تأثیر مثبتی در توده ها داشته باشند.
و از طرف دیگر عملکرد منفی و غیر مردمی برخی احزاب سیاسی در گذشته و وابستگی آنها به قدرتها و سوءاستفاده های متصدیان موجب شد تا مردم ما از احزاب و تشکیلات سیاسی تلقی منفی پیدا کنند.
س 8 - کدامیک از دو مقوله مقدم ترند، دموکراسی یا احزاب سیاسی ؟
جواب: نسبت این دو مقوله به یکدیگر نسبت علت و معلول است، احزاب سیاسی مقوم و علت تحقق دموکراسی و حکومت مردمی است و طبعا علت بر معلول تقدم دارد.
س 9 - دنکورات روستو معتقد است که احزاب سیاسی زمانی پیدا میشوند که مردم مفهوم واقعی دموکراسی را دریافته و به مزایای انتخاب واقف گردند؛ آیا این ایده باعث دور و تسلسل