آیت‌الله منتظری

«25» مصاحبه با روزنامه الشرق الاوسط

سؤال 1 - حضرت آیت الله منتظری، جنابعالی به عنوان یکی از مبدعان و طراحان اصل ولایت فقیه می‎باشید. تئوری ولایت فقیه در طول 20 سال گذشته با آزمونهای گوناگون روبرو بوده است و جنابعالی نیز بنا به حسب تغییراتی درون ساختار قدرت و اجتماع، تغییراتی در منظر و تز ولایت فقیه خود داده اید و به نظر می‎رسد که حضرتعالی در تئوری ولایت فقیه خود به مبناهای حکومت دموکراسی نزدیک گشته اید.

سؤالی که در اینجا مطرح می‎شود این است که آیا حضرتعالی تمایز خاصی میان تئوری حکومتی اسلام و حکومت دموکراسی قائل هستید؟ و آیا اصولا با توجه به مبناهای متفاوت معرفت شناسانه و انسان شناسی و ارزشهای اصولی آیا اسلام با دموکراسی قابل جمع می‎باشند؟

[ نسبت اسلام و دموکراسی ]

جواب: پس از سلام و تحیت؛ ساختار ولایت فقیه - بنابر آنچه اینجانب ترسیم کرده ام - نه تنها هیچ گونه تعارضی با دموکراسی (به معنای حکومت مردمی) ندارد بلکه به نظر اینجانب تئوری حکومتی اسلام به گونه ای بنا شده است که در آن حکومت کاملا مردمی بوده و ساختار قدرت در آن در مقام عمل با رأی و بیعت مردم استقرار و استحکام می‎یابد. البته تفاوتهایی را می‎توان میان این دو دیدگاه مشاهده کرد، از جمله اینکه در مبحث نظری حکومت دموکراسی منشاء مشروعیت خود را از مردم می‎داند در حالی که در تئوری اسلام منشاء مشروعیت در مرتبه اول از آن خداوندی است که مالک تار و پود و جسم و جان ماست و عالم به مصالح همه