و هرچند امر به معروف و نهی از منکر دو فریضه الهی عمومی میباشند، ولی به شرط اینکه به حد جرح یا قتل نرسند وگرنه برای افراد عادی جایز نیست و مربوط به خصوص حاکم شرع واجد شرایط است، و به فرموده صاحب جواهر (ج 21، ص 383) اگر در این صورت عمومی و در اختیار همگان باشد مستلزم فساد عظیم و هرج و مرج و اختلال نظام اجتماعی میگردد.
و اگر کسی - فرضا - گناهی را مرتکب شود که کیفر آن اجرای حدی از حدود الهی باشد آن گناه باید در دادگاه صالح به تصدی مجتهد عادل آگاه به موازین اسلامی و حقوقی ثابت شود، و شخص متهم امکان دفاع داشته باشد و هیچ گونه شبهه ای در کار نباشد، و چنین نیست که هر کسی حق داشته باشد حدود الهی را برحسب تشخیص و سلیقه خود اجرا نماید.
در رابطه با زدن یا کشتن افراد احادیث بسیاری از امامان معصوم (ع) وارد شده، از جمله صاحب وسائل الشیعة در باب چهارم از کتاب قصاص ده حدیث در این زمینه نقل کرده اند که برای نمونه سه حدیث را یادآور میشوم:
1 - به سند صحیح از امام صادق (ع) نقل میکند که رسول خدا(ص) فرمودند: "ان اعتی الناس علی الله عزوجل من قتل غیر قاتله، و من ضرب من لم یضربه"، زورگوترین مردم بر خدا کسی است که غیر قاتل خود را بکشد، و کسی که غیر ضارب خود را بزند. مقصود این است که اگر کسی قصد کشتن یا زدن شما را دارد شما میتوانید از خود دفاع کنید هرچند به ناچار به کشته شدن یا کتک خوردن طرف بینجامد، ولی در غیر صورت دفاع جایز نیست.
2 - از حضرت امام رضا(ع) نقل میکند که رسول خدا(ص) فرمودند: "لعن الله من قتل غیر قاتله او ضرب غیر ضاربه"، خدا لعنت کند کسی را که غیر قاتل خود را بکشد و غیر ضارب خود را بزند.
3 - از امام صادق (ع) به وسیله پدران آن حضرت از پیامبرخدا(ص) نقل شده: "من لطم خد امری مسلم او وجهه بدد الله عظامه یوم القیامة، و حشر مغلولا حتی یدخل جهنم الاان یتوب"، هرکس به گونه یا روی مرد مسلمان سیلی بزند خدا در قیامت استخوانهای او را از یکدیگر جدا میکند و با غل محشور گردد تا وارد جهنم شود مگر اینکه توبه نماید.