آیت‌الله منتظری

به وسیله زور برای کسی عقیده حاصل نمی شود، و همین است معنای آیه شریفه: (لا اکراه فی الدین).

و هرکس برای تحصیل عقاید صحیح تلاش و کوشش نموده و در این راه کوتاهی نکرده باشد و طبعا به اموری اعتقاد پیدا کرده باشد نزد خدا معذور است هرچند در برخی از مسائل دچار اشتباه شده باشد، و در هرحال حقوق اجتماعی انسانها باید محفوظ باشد و هیچ کس حق ندارد کسی را - به بهانه نداشتن عقیده او - مورد حمله قرار دهد یا به او اهانت کند یا او را تحقیر نماید و یا او را از حقوق اجتماعی محروم سازد.

در حدیثی وارد شده که امام صادق (ع) به عبدالعزیز قراطیسی فرمودند: "ایمان ده درجه است همچون نردبان که پله پله بالا می‎روند، صاحب درجه دوم به صاحب درجه اول نگوید تو بر چیزی نیستی، و همین گونه تا پله و درجه دهم، آنکه را از تو پایین تر است ساقط نکن که بالاتر از تو هم تو را ساقط می‎کند، آنکه را پایین تر است با رفق و مدارا بالا ببر و بر او تحمیل مکن آنچه را طاقت ندارد که او را می‎شکنی، و هرکس مؤمنی را بشکند باید جبران نماید". (اصول کافی، ج 2، ص 45)

و در حدیث صحیح زراره می‎گوید به امام پنجم (ع) گفتم: "انا نمد المطمار، قال: و ما المطمار؟ قلت: التر، فمن وافقنا من علوی او غیره تولیناه، و من خالفنا من علوی او غیره برئنا منه" (اصول کافی، ج 2، ص 382) ما مطمار می‎کشیم، فرمودند: مطمار چیست ؟ گفتم: تر (شاغول)، پس هرکس با ما موافق بود با او دوست و همراهیم سید علوی باشد یا دیگری، و هرکس با ما مخالف باشد از او بیزاری می‎جوییم سید علوی باشد یا دیگری. پس حضرت به من فرمودند: "زراره، گفتار خدا از گفتار تو راست تر می‎باشد. پس کجایند کسانی که خدا فرمود: مگر مستضعفین از مردان و زنان و فرزندان که توان حیله و راهی در پیش ندارند؟! کجایند کسانی که عاقبت کارشان با خداست ؟! کجایند کسانی که هم کار خوب دارند و هم کار بد؟! کجایند اصحاب اعراف ؟! کجایند مؤلفة القلوب ؟!" مقصود حضرت این است که با طبقه های مختلف جامعه مسلمین باید همراه بود. هیچ یک از طبقات و اقشار را نباید طرد نمود و از آنها بیزاری جست هرچند در ایمان و تعهد ضعیف باشند. در حقیقت زراره در مقام