صفحه ۲۰۷

2 - و در آیه دیگر می‎خوانیم: (و لاتزال تطلع علی خائنة منهم الاقلیلا منهم فاعف عنهم و اصفح ان الله یحب المحسنین) (سوره مائده، آیه 13) تو پیوسته بر خیانتی از آنان مطلع می‎شوی مگر اندکی از آنان، پس گذشت و صرف نظر کن از آنان، خدا نیکوکاران را دوست می‎دارد.

و آیاتی دیگر از این قبیل که خدا به پیامبر(ص) دستور رفق و مدارا و عفو و گذشت می‎دهد. و لابد گناه و خیانتی بوده که دستور عفو و گذشت می‎دهد؛ و حتی دستور می‎دهد آنان را طرف مشورت نیز قرار بده که همین عمل سبب جذب آنان می‎شود.

3 - و در نامه 53 از نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر می‎خوانیم: "و أشعر قلبک الرحمة للرعیة و المحبة لهم و اللطف بهم، و لاتکونن علیهم سبعا ضاریا تغتنم اکلهم، فانهم صنفان: اما اخ لک فی الدین او نظیر لک فی الخلق، یفرط منهم الزلل و تعرض لهم العلل، و یؤتی علی ایدیهم فی العمد و الخطا، فأعطهم من عفوک و صفحک مثل الذی تحب ان یعطیک الله من عفوه و صفحه؛ فانک فوقهم، و والی الامر علیک فوقک، والله فوق من ولاک ... و لاتندمن علی عفو، و لاتبجحن بعقوبة" رحمت و محبت و لطف نسبت به رعیت را در عمق دل قرار بده، و بر آنان درنده حمله ور مباش، زیرا آنان دو گروهند: یا برادر دینی تو و یا همچون تو انسانند، لغزش آنان زیاد و حوادثی برای آنان پیش می‎آید، و از دست آنان گناهانی به عمد یا خطا سر می‎زند، پس نسبت به آنان عفو و گذشت داشته باش همان گونه که دوست داری خدا نسبت به تو عفو و گذشت داشته باشد؛ پس همانا تو بر آنان سلطه داری، و ولی امر تو بر تو، و خدا بالاتر از ولی توست... و از بخشش پشیمان مشو، و از عقوبت خوشحال مباش.

امیرالمؤمنین (ع) به مالک اشتر روش کشورداری و مردم داری را یاد می‎دهد، و به او تذکر می‎دهد که مبادا قدرت حکومت، تو را مغرور کند و از آن سوءاستفاده کنی و به مردم فشار آوری. ولی امر تو از تو بالاتر و خدا از همه والاتر، و او بخشنده و مهربان است. این است برنامه حکومت امیرالمؤمنین (ع) که ما همه مدعی پیروی از آن حضرت می‎باشیم.

حاکم مسلمین باید همچون پدر مهربان اهل تحمل و گذشت باشد، پرونده سازی

ناوبری کتاب