آیت‌الله منتظری

او باید پاسخگو باشد، و همان گونه که مجلس شورا بر اعمال دولت و قوه مجریه نظارت صریح و شفاف دارد آنان نیز تذکرات و نظرات خود را صریحا اعلام نمایند، زیرا جهان امروز جهان ابهام گویی و مخفی کاری نیست؛ خبرگان نمایندگان ملت می‎باشند و نماینده نباید فعالیتهای خود را در حوزه نمایندگی از موکل خود مخفی نماید.

راه دوم: اینکه به مجلس خبرگان نیاز نباشد، بلکه مراجع تقلیدی که متخصص در مسائل حکومتی و سیاسی می‎باشند و محل مراجعه مردم در این قبیل مسائل هستند از باب انجام وظیفه اسلامی از بین خودشان یک نفر یا چند نفر را که واجد شرایط می‎دانند برای رهبری سیاسی در نظر بگیرند، و از علمای معروف و معتبر شهرستانها و رجال سیاسی متعهد کشور نیز جمعی را دعوت نموده و با آنان مشورت نمایند، و پس از استقرار آرا بر یک نفر مشخص او را در معرض آرای عمومی قرار دهند، و در صورت تعدد افراد صالح، آنان را در معرض آرای ملت قرار دهند تا به وسیله آرای ملت، فرد مشخص یا یکی از افراد مستقیما برای مدتی معین انتخاب شود، و در عین حال تماس او با مراجع دیگر قطع نشود بلکه در مسائل مهم با آنان مشورت کند و آنان نیز بر اعمال او و نهادهای مربوط به او ناظر باشند و در موارد لازم تذکر دهند. نظارت بر اداره کشور اسلامی و کوشش برای اسلامیت نظام چیزی نیست که آقایان مراجع نسبت به آن احساس تکلیف نکنند، و در جهان متحول امروز کار جمعی و مشورت در مسائل مهم امری ضروری است؛ بلکه مسأله افتا و تقلید نیز اگر شورایی و فتواهای مهم از لجنه افتا صادر شود هم به احتیاط نزدیکتر است و هم بسیاری از اختلافات برطرف می‎شود.

و بالاخره رهبر منتخب به وسیله هر یک از دو راه لازم است تکروی نکند، بلکه همان گونه که رسول خدا(ص) به دستور خداوند متعال در کارهای مهم مشورت می‎کرد او هم پس از مشورت با متخصصین در موضوعات و احکام مورد ابتلاء تصمیم بگیرد و تذکرات دوستانه ملت را پذیرا باشد؛ زیرا اگر از ناحیه فردی که به نام اسلام انتخاب شده اشتباه و خطایی رخ دهد به حساب اسلام و دین گذاشته می‎شود. وظیفه مهم رهبر کشور - همان گونه که سابقا گفته شد - به مناسبت تخصص فقهی او، نظارت کامل بر روند اداره کشور از نظر مطابقت با موازین اسلامی است.