جایگاه معنوی روحانیت تا حد زیادی در بین مردم گردید؛ اما با همه این ضعفها روحانیت توانست چهره جدید و سازنده ای از اسلام به دنیا معرفی نماید. به نظر میرسد اگر روحانیت حاکم، عملکرد دوران حاکمیت و نقاط قوت و ضعف خود را ارزیابی مینمود و واقعا به نقد سازنده از خود میپرداخت، میتوانست در رفع نقاط ضعف و نیل به نقش اصلی خود موفقیت بیشتری داشته باشد.
[ قانون اساسی ]
سؤال سوم: شما یکی از طراحان قانون اساسی بودید، آیا اصول این قانون پیاده شده اند؟ اگر نه در چه زمینه هایی خواسته های اصلی قانون اساسی در جامعه امروزی ایران هنوز ظهور نکرده اند؟ به عنوان مثال شما در گذشته شورای نگهبان را به خاطر عدم رعایت وظیفه نظارتی و رد صلاحیت داوطلبان اصلاح گرا مورد انتقاد قرار داده اید. آیا میتوانید توضیح بیشتری در مورد این موضوع و یا موارد دیگری مشابه این بدهید؟
جواب: با آنکه رهبر فقید انقلاب پس از پایان جنگ بر لزوم عمل به قانون اساسی و پرهیز از تخلفات قانونی تأکید داشتند، ولی متأسفانه پس از درگذشت ایشان به این توصیه عمل نشد و تاکنون - علاوه بر نظارت استصوابی که برخلاف مبانی و روح قانون اساسی است و نیز تشکیل دادگاه ویژه روحانیت که برخلاف نص آن قانون یک سنت شده است - موارد دیگری نیز به همین سرنوشت گرفتار شده اند، و به نظر میرسد اکثر فصل سوم قانون اساسی که مربوط به حقوق ملت است تاکنون کاملا پیاده نشده و هرچند در شعار و صحبت ها بسیار مطرح میشود ولی در عمل و مدیریت چنین نیست. مثلا اصول مربوط به حیثیت، جان، مال و حقوق مردم، تفتیش عقاید، و نیز نشریات و مطبوعات و آزادی بیان، و تشکیل احزاب، جمعیت ها و انجمن های سیاسی، و تشکیل اجتماعات و راهپیمایی ها و نظایر اینها تاکنون آن گونه که در قانون اساسی منظور شده در جامعه ظهور نداشته است.
در رابطه با نظارت شورای نگهبان بر انتخابات که در اصل 99 قانون اساسی آمده، اینجانب که خود رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی بودم به یاد دارم که انگیزه خبرگان برای تصویب این اصل خاطره تلخ آزاد نبودن انتخابات در رژیم سابق و