صفحه ۱۴۵

مورد حمله قرار دهد یا به او اهانت کند یا او را تحقیر نماید و یا او را از حقوق اجتماعی محروم سازد.

در حدیثی وارد شده که امام صادق (ع) به عبدالعزیز قراطیسی فرمودند: "ایمان ده درجه است همچون نردبان که پله پله بالا می‎روند، صاحب درجه دوم به صاحب درجه اول نگوید تو بر چیزی نیستی، و همین گونه تا پله و درجه دهم، آنکه را از تو پایین تر است ساقط نکن که بالاتر از تو هم تو را ساقط می‎نماید، آنکه را پایین تر است با رفق و مدارا بالا ببر و بر او تحمیل مکن آنچه را طاقت ندارد که او را می‎شکنی؛ و هرکس مؤمنی را بشکند باید جبران نماید". (کافی، 45/2)

و در حدیث صحیح، زراره می‎گوید به امام پنجم گفتم: ما شاغول می‎کشیم، هرکس با ما موافق بود با او همراهیم و هرکس با ما مخالف بود از او بیزاری می‎جوییم. حضرت فرمودند: "گفتار خدا از گفتار تو راست تر است؛ پس کجایند مستضعفین از مردان و زنان ؟ و کجایند کسانی که عاقبت کارشان با خداست ؟ و کجایند کسانی که هم کار خوب دارند و هم کار بد؟ و کجایند اصحاب اعراف ؟ و کجایند مؤلفة القلوب" (کافی، 382/2) مقصود حضرت این است که با طبقه های مختلف جامعه مسلمین باید همراه بود، هیچ یک از طبقات و اقشار را نباید طرد نمود و از او بیزاری جست هرچند در ایمان و تعهد ضعیف باشند. امام صادق (ع) حتی با منکرین خدا و بی دینان (همچون عبدالملک مصری و ابن مقفع و ابن ابی العوجاء و دیصانی) در مسجدالحرام بحث آزاد داشت و هیچ گاه با آنان تندی نمی فرمود. (کافی، 72/1)

با عرض معذرت از اطاله نوشتار، از همه برادران و خواهران ملتمس دعای خیر می‎باشم.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

20 ربیع الثانی 1420 - 1378512
قم - حسینعلی منتظری

ناوبری کتاب