آیت‌الله منتظری

1 - حرمت فروش خون در شرایطی بوده که منفعت رایج آن خوردن بوده است، پس فروش آن به منظور تزریق به انسان ظاهرا بی اشکال است؛ زیرا به اصطلاح دارای منفعت محلله عقلائیه می‎باشد.

2 - موضوع سبق و رمایه، اسب و شتر و کمان بوده در زمانی که ابزار جنگ در اینها خلاصه می‎شد، ولی امروز صحبت از تانک و توپ و هواپیماهای نظامی است؛ پس می‎توان گفت مسابقه در اینها مانعی ندارد و اسب و شتر و کمان خصوصیت ندارد.

3 - موضوع احکام احتکار در اخبار اهل بیت (ع) و کلمات فقهای اعلام در پنج یا شش یا هفت چیز یعنی گندم، جو، خرما، مویز، روغن، زیتون و نمک خلاصه می‎شد، با اینکه این قبیل احکام از قبیل احکام عبادی نیستند که مبتنی بر تعبد محض باشند که مصالح و مفاسد آنها بر ما پوشیده است، بلکه به لحاظ مصالح و ملاکهای اقتصادی و حیاتی انسانها تشریع شده اند؛ پس در عصر ما با تحول عمیق در زندگی انسانها و نیازهای ضروری آنان قهرا موضوع حرمت احتکار خیلی وسیعتر خواهد بود، مثلا نمی توان گفت که احتکار در زیتون جایز نیست ولی در داروهایی که حیات بعضی انسانها وابسته به آنها می‎باشد مانعی ندارد.

4 - درباره زکات خدای متعال در قرآن کریم می‎فرماید: (یا ایها الذین آمنوا انفقوا من طیبات ما کسبتم و مما اخرجنا لکم من الارض) و باز می‎فرماید: (خذ من اموالهم صدقة تطهرهم) و جمع مضاف مفید عموم است، پس مقتضای ظاهر هر دو آیه تشریع زکات است در همه اموال مسلمین؛ و برای مصرف زکات در قرآن کریم اصناف هشت گانه تعیین شده اند که تقریبا همه خلاهای اقتصادی جامعه را شامل می‎شوند، البته فقرا مصرف شاخص زکات می‎باشند؛ و در احادیث معتبره وارد شده که خداوند برای فقرا در اموال اغنیا به قدر کفایت آنان قرار داده و اگر کافی نبود زیادتر قرار می‎داد، و ظاهرا ذکر فقرا در این قبیل احادیث از باب مثال و ذکر فرد شاخص بوده است، پس منظور همه کمبودهای اقتصادی جامعه بوده است؛ و در حقیقت زکات و خمس مالیات اسلامی می‎باشند که به منظور پرکردن خلاهای اقتصادی دولت اسلامی و جامعه تشریع شده اند، و طبعا باید برای رفع کمبودها و پرکردن خلاهای اقتصادی در همه زمینه ها و برای همه زمانها و مکانها کافی باشند، چون اسلام - به عقیده ما - خاتم ادیان