صفحه ۶۸

1 - ادراکات حسی که به وسیله پنج حس ظاهر از طریق مجاری آنها به دست می‎آیند، مانند باغ و یا کوهی که در مقابل چشم قرار دارد و آن را با چشم می‎بینیم و یا صدایی را که با گوشمان می‎شنویم.

2 - ادراکات جزئی خیالی که همان ادراک صورتهای جزئی اشیاء بدون حضور اشیاء است، مانند صورت باغ یا کوهی که در حال بسته بودن چشم یا در عالم خواب در ذهنمان مجسم می‎کنیم.

3 - ادراکات وهمی که همان ادراک معانی جزئی است، مانند دوستی یا دشمنی کسی که به وسیله قوه واهمه در درون خود درک می‎کنیم.

4 - ادراکات کلی عقلانی که به وسیله قوه عاقله ادراک می‎کنیم، مانند ادراک کلی باغ یا کوه بدون توجه به افراد خاصی از آنها که قهرا قابل انطباق است بر همه افراد آن طبیعت.

بخش اول از ادراکات زمینه است برای بخش دوم و سوم، و بخش دوم و سوم برای بخش چهارم؛ و به تعبیر دیگر ادراک انسان دارای چهار مرتبه است: مرتبه احساس، مرتبه تخیل، مرتبه توهم، مرتبه تعقل؛ که در طول یکدیگر قرار گرفته اند نه در عرض یکدیگر.

تصور و تصدیق

و: انسان علاوه بر ادراکات تصوری نسبت به صورتها و معناهای جزئی و کلی دارای ادراکات تصدیقی نیز می‎باشد؛ بدین گونه که پس از تصور دو مفهوم جزئی یا کلی یا مختلف به طور جزم یکی را بر دیگری

ناوبری کتاب