صفحه ۳۹

و مدت؛ ولی برای وجود و تحقق هر مجرد کامل، صرف اراده خدا کافی است زیرا به ماده و مدت احتیاج ندارند."

نگاهی دیگر به برهان نظم

منصور: "ناصر جان، شما خواستید از راه نظم موجود در جهان وجود خدای جهان را اثبات نمائید ولی برهان نظم از جهاتی مورد مناقشه و تأمل قرار گرفته است که با همه زحماتی که شما در تبیین آن برهان کشیدید هنوز شبهه هایی در ذهن باقی است؛ از جمله: ممکن است کسی بگوید: مفهوم نظم یک مفهوم روشن و آشنایی نیست و برداشت انسانها نسبت به آن متفاوت است؛ چه بسا تابلوی نقاشی شده ای که برای کسی زیبا، منظم و با تناسب و در نظر شخص دیگر زشت، نامنظم و بی تناسب است."جان هاسپرز، فلسفه دین، ص 98، مرکز مطالعات و تحقیقات دفتر تبلیغات

ناصر: "مفهوم نظم از مفاهیم روشن و بدیهی است؛ معنای نظم وحدت و انسجام و سازگاری و هماهنگی چند چیز و یا چند جزء از یک کل و مرکب در جهت هدف واحد است، به گونه ای که همه اجزاء غرض یگانه ای را تأمین و دنبال کنند؛ و اگر اختلاف نظری پیش آید - چنانکه در مثال تابلوی نقاشی ذکر شد - در حقیقت این اختلاف نظر مربوط به مصداق نظم است که در این تابلو آیا اجزاء با یکدیگر انسجام و هماهنگی لازم را برای تبیین مقصود - که همان حکایت و نمایش و انعکاس واقع است - دارند یا نه ؟"

ناوبری کتاب