صفحه ۳۲۷

مي‎نمايد؛(افلا يعلم اذا بعثر ما في القبور)، سوره عاديات (100)، آيه 9 (و نفخ في الصور فاذاهم من الاجداث الي ربهم ينسلون)، سوره يس (36)، آيه 51 و بدن به گونه اي مي‎شود متناسب با آن نشئه كه همه آن - حتي سرزمين آن - حيات جاويداني است.(و ان الدار الاخرة لهي الحيوان لو كانوا يعلمون)، سوره عنكبوت (29)، آيه 64

بنابراين مطابق تصويري كه گذشت و با ظواهر آيات و روايات نيز موافق مي‎باشد و دليل عقلي و علمي بر محال بودن آن در دست نيست، معاد هم روحاني خواهد بود و هم جسماني؛ بدين معنا كه روح مجرد و باقي انسان همراه با بدن عنصري متشكل از ذرات مادي - كه در صورتي همانند و مشابه اجزاي بدن دنيوي است - در قيامت محشور شده و به لقاء پروردگار و رجوع به سوي او خواهد رسيد.

و اگر نظريه صدرالمتألهين را بپذيريم كه مقصود از معاد جسماني بازگشت نزد خداي متعال با بدن مثالي اخروي است نه رجوع نفس به بدن مادي عنصري، آن گونه كه تفصيل آن گذشت، اشكالات وارده طبعا و اساسا مرتفع خواهد شد."

مطالب در باب اصول دين و به ويژه مسأله معاد بسيار است، ولي بناي اين نوشته بر اختصار مي‎باشد؛ از همه خوانندگان محترم عذر مي‎خواهم و آنان را به كتابهاي مفصل ارجاع مي‎دهم.

والحمد لله رب العالمين.
‏25 جمادي الثانية 1424 - ‏1382/6/2 ‏
روستاي خاوه از توابع قم المقدسة - حسينعلي منتظري

ناوبری کتاب