آیت‌الله منتظری

آن، پس آن را که مرگش رسیده نگه می‎دارد و دیگری را رها می‎کند تا اجلش برسد.]

البته تجلی عالم برزخ از خواب بیشتر و قویتر است، زیرا علاقه نفس از بدن مادی به طور کلی قطع شده است ولی در خواب علاقه باقی است. و بدن مثالی اخروی از بدن برزخی نیز قویتر است. و بالاخره هیچ گاه نفس بدون بدن نخواهد بود، و تشخیص و هویت انسان و این همانی آن در هر حال باقی است هرچند بدن متبدل گردد. و مقصود از قبر در روایت: "القبر اما روضة من ریاض الجنة او حفرة من حفر النیران" همین عالم برزخ است که بدن مثالی در آن معذب یا متنعم است، و فشار قبر نیز بر آن بدن وارد می‎شود.

3 - بدن مثالی اخروی که آن مانند بدن مثالی برزخی است ولی قویتر و لطیف تر و برتر است؛ یعنی محدوده آن وسیع تر، و قویتر از بدن برزخی است. بنابراین معاد می‎تواند علاوه بر روحانی بودن جسمانی نیز باشد و درک جزئیات به وسیله قوای بدن مثالی اخروی که تکامل یافته همان بدن برزخی است تحقق پذیرد.

و تشخص و هویت هر انسانی به روح و نفس اوست؛ هرچند بدن او متغیر و متحول باشد. و به گفته فلاسفه: شیئیت هر چیز به صورت آن است نه به ماده آن، و صورت انسان نفس ناطقه او می‎باشد. اجزاء و ذرات بدن هر فردی از آغاز پیدایش او پیوسته تحلیل می‎روند و به وسیله غذا جبران می‎شود، و اگر ما می‎توانستیم مجموع آنچه را که از