آیت‌الله منتظری

معلول نفس و جلوه آن در قوس صعود است و صفات و ملکات انسان در شکل و کیفیت آنها مؤثر می‎باشند:

1 - بدن عنصری و دنیوی و مادی همین بدنی است که مشاهده می‎کنی و از اعضا و اجزای مادی ترکیب شده و دائما سلولها و ذراتش در حال تحلیل و تبدل است. و این همان بدنی است که به واسطه مرگ متلاشی شده و روح تعلقش را از آن قطع می‎کند.

2 - بدن مثالی برزخی که دارای تجردی ناقص و متوسط است، یعنی احکام ماده مانند رنگ، طول و عرض، عمق، شکل، بو و حواس ظاهری (باصره، ذائقه و...) و باطنی (واهمه، متصرفه و...) همه را داراست، ولی از سنخ عالم ماده نیست. و این همان بدنی است که در عالم خواب تجلی پیدا می‎کند و انسان در عالم خواب با آن گردش می‎کند، به منطقه های مختلف می‎رود، می‎بیند، می‎شنود و کار می‎کند، و لذت و غم و اندوه را احساس می‎کند. در حالی که بدن مادی او در رختخواب قرار دارد. این بدن مثالی جلوه نفس است، و چون ماده ندارد به وسیله مرگ نابود نمی شود و پس از مرگ در عالم برزخ و در قبر نیز وجود دارد. و مواجهه انسان در قبر با نکیر و منکر نیز با این بدن است. خواب نمونه عالم برزخ است، در قرآن کریم می‎خوانیم: (الله یتوفی الانفس حین موتها و التی لم تمت فی منامها فیمسک التی قضی علیها الموت و یرسل الاخری الی اجل مسمی)سوره زمر (39)، آیه 42 [خدا می‎گیرد نفسها را هنگام مرگ آنها، و آن را که نمرده است در خواب