صفحه ۳۱۴

مردگان دشوارتر و بالاتر از آفریدن آسمانها و زمین و آفریدن نخست آنها نیست."(کما بدأنا أول خلق نعیده وعدا علینا انا کنا فاعلین)، سوره انبیاء (21)، آیه 104 (و هو الذی یبدأ الخلق ثم یعیده و هو أهون علیه)، سوره روم (30)، آیه 27 (او لیس الذی خلق السموات والارض بقادر علی ان یخلق مثلهم، بلی و هو الخلاق العلیم)، سوره یس (36)، آیه 81 (أولم یروا أن الله الذی خلق السموات و الارض و لم یعی بخلقهن بقادر علی أن یحیی الموتی، بلی انه علی کل شئ قدیر)، سوره احقاف (46)، آیه 32

شبهه سوم: نامعلوم بودن هدف از معاد

منصور: "زنده کردن مردگان توسط خداوند اگر بدون غایت و هدف باشد با حکمت الهی ناسازگار است؛ و اگر از روی غرض و هدف است، در صورتی که هدف از آن خود خداوند باشد تا با این کار نقصی را از خود بزداید، این امر با غنای حق تعالی و نامتناهی بودن وجود و کمالات او مخالفت دارد؛ و اگر غرض و هدف، شخصی است که زنده می‎شود می‎گوییم: غرض از زنده کردن او اگر اذیت و آزار رسانیدن به اوست این نیز از خداوند رحمان و رئوف به دور است، و اگر غرض مسرور ساختن و شادمان کردن اوست این نیز امری لغو و بیهوده است، زیرا سرور و لذت در حقیقت برطرف کردن و دفع ناراحتی و امر ناملایم است، و اگر مرده زنده نشود ناراحتی نمی بیند تا بتوان آن را از او دفع نمود تا در نتیجه مسرور شود، و چه ضرورت دارد تا او بدین گونه مسرور شده و لذت ببرد، این کاری است بس لغو و بیهوده که از مقام الهی به دور است."

ناوبری کتاب